مقایسه عملکرد مدیریت مردمی توزیع آب در دشتهای شمال و جنوب حوزه آبریز کرخه جهت تبیین اصول توسعه پایدار

پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت تشکل های آب بران از دیدگاه بهره برداران حوزه های آبیاری و زهکشیکرخه شمالی و جنوبی استان خوزستان صورت گرفته است. جامعه آماری مطالعه، بهره برداران 5 تشکل فعال در حوزه های کرخهشمالی و جنوبی استان خوزستان با جمعیت 4000 نفر بوده است. به منظور تعیین نمونه آماری از جدول مورگان استفاده شد وحجم نمونه 245 نفر محاسبه گردید. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه ای بود که روایی آن توسط صاحب نظران ترویج و آموزشکشاورزی و پایایی آن در مطالعه راهنما از طریق محاسبه آلفای کرونباخ برای هر یک از بخش های پرسشنامه شامل عاملمدیریتی (88 %)، اجتماعی فرهنگی (84 %)، مشارکت (78 %) و حمایت و پشتیبانی از سوی دولت (84 %)، مورد تأیید قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل عاملی، منجر به شناسایی پنج عامل مؤثر بر موفقیت تشکل های آب بران تحت عنوان عامل اجتماعی- فرهنگی (40/251)، عامل مهارت فنی (5/420)، عامل مدیریتی (4/254)، عامل آگاهی (3/411) و عامل حمایت و پشتیبانی از سوی دولت (3/325) شد. این پنج عامل در مجموع 56/661 درصد کل واریانس متغیر وابسته را تبیین کرده اند. همچنین نتایج حاصل ازتحلیل همبستگی نشان داد بین سن بهره برداران و موقعیت اراضی آبی با عامل های موفقیت تشکل آب بران از جمله، مدیریتی، اجتماعی فرهنگی، مشارکت، حمایت و پشتیبانی از سوی دولت و مهارت فنی بهره برداران رابطه منفی و معنی داری در سطح یک درصد وجود داشت، این در حالی است که بین متغیرهایی چون میزان تحصیلات، میزان مساحت اراضی آبی، سابقه عضویت درتشکل ها، نوع مالکیت اراضی و میزان استفاده از کانال های ارتباطی با عامل های مذکور در موفقیت تشکل های آب بران، رابطهمثبت و معنی دار وجود دارد.

کلیدواژه ها:

مدیریت مشارکتی آب ، تشکل های آب بران ، انتقال مدیریت آبیاری ، کرخه ، حوزه های آبیاری و زهکشی ، عوامل موفقیت