بررسی استفاده از روغن ماریتیغال به عنوان روغن غذایی و دارویی جدید

گیاه ماریتیغال با نام علمی Silybum marianum یکی از گیاهان دارویی است که از کاربردهای مهم دارویی و غذایی عصاره برگ این گیاه و بخصوص روغن دانه آن مربوط به درمان بیماری های کبدی، خ واص آنتی اکسیدانی و ضد سرطانی است. گزارش ها نشان می دهد که این روغن شامل اسیدهای چرب ضروری و غیرضروری مانند اسیدهای لینولئیک، اولئیک، لینولنیک، استئاریک، پالمیتیک و ترکیباتی مثل توکوفرول ها و فیتواسترول ها است که می تواند به عنوان روغن خوراکی مورد مصرف قرار بگیرد. با توجه به کاربردهای متعدد غذایی و دارویی این دانه و نیاز کشور به این محصول با ارزش، هدف این تحقیق بررسی محتوای روغن، خصوصیات فیزیکی- شیمیایی،ترکیب اسیدهای چرب و توکوفرول های روغن دانه ماریتیغال می باشد. دانه های روغنی ماریتیغال از 3 نوع ژنوتیپ ایرانی (قلعه بابک، خروسلو و مغان) تهیه شده بودند. دانه ها پس از تمیز کردن تا میزان رطوبت 8 درصد خشک شده و پس از روغن گیری به طریق سرد برای انجام آزمون ها آماده سازی شدند. آزمایش های فیزیکی- شیمیایی محتوای روغن، میزان کلروفیل، ضریب شکست، عدد اسیدی، عدد پروکسید، عدد صابونی و ع دد یدی با استفاده از روش های استاندارد اندازه گیری شدند. پروفیل اسیدهای چرب نمونه های روغن با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی و پروفیل توکوفرول ها با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از بررسی ها نشان داد که خصوصیات فیزیکی- شیمیایی روغن به طور مستقیم وابسته به ترکیب گلیسسیریدی و لیپیدی های آن است. محتوای روغن دانه های ماریتیغال مورد برری در محدوده 29/5-28% بودند. بیشترین میزان ضریب شکست مربوط به واریته قلعه بابک (1/484 در دمای 25˚C بود) که نشان دهنده غیر اشباعیت بیشتر اسیدهای چرب روغن و بالاتر بودن عدد یدی بود که با داده های حاصل از پروفیل اسیدهای چرب مطابقت نشان دا. نتایج سایر ارزیابی ها به صورت زیر بودند: میزان کلروفیل (0/54-1/03 mg pheophytin/kg Oil)، عدد اسیدی (0/23-0/24 mg pheophytin/kg Oil)، عدد پراکسید (0/1-0/34 meq O(2)/kg Oil)، عدد صابونی (179-182 mg/KOH/g Oil) و عدد یدی (107-109 gl(2)/100 g Oil). بیشترین میزان اسید چرب در نمونه های مختلف مربوط به لینولئیک اسید و اولئیک اسید بود. بر اساس نتایج بدست آمده، با توجه به میزان بالای روغن دانه ماریتیغال و همچنین کیفیت تغذیه ای که مربوط به مقادیر بالای اسیدهای چرب ضروری از قبیل لینولئیک، اولئیک و لینولنیک اسید است، کشت این دانه روغنی که دارای جنبه های تغذیه ای و دارویی زیادی می باشد امری سودمند و مؤثر در تولید روغن خوراکی مصرفی داخل کشور قلمداد می شود.

کلیدواژه ها:

روغن ماریتیغال ، ویژگی های فیزیکی ، شیمیایی ، تغذیه ای ، اسید چرب ، توکوفرول