بررسی اثر روش های مختلف استخراج بر ویژگی های فیزیکوشیمیایی و رئولوژیکی ژلاتین فیل ماهی ایرانی (بلوگا)

هدف: ژلاتین پلی پپیتید محلول مشتق شده از کلاژن می باشد، استخوان، پوست خام احشام و پوست خوک منابع مرسوم در تولید ژلاتین می باشند. شیوع بیماری جنون گاوی و محدودیت ادیان اسلام و یهود در مصرف ژلاتین حاصل از حیوانات حرام گوشت، تقاضا جهت منابع حلال و ارزان همچون ضایعات شیلات را مورد توجه قرار داده است. ماهی مورد مطالعه ماهی دریایی خزر بوده و تا کنون مطالعه چندانی روی ویژگی های ژلاتین حاصل از آن صورت نگرفته است. مواد و روش ها: در این پزوهش اثر روش های مختلف پیش فرآوری اسیدی و قلیایی بر خصوصیات فیزیکوشیمیایی ژلاتین استخراج شده از پوست فیل ماهی ایرانی بلوگا (Huso huso) مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور در یک روش، فرآیند پیش تیمار اولیه بوسیله ی قلیا (هیدروکسید سدیم در غلظت بهینه 0/01 نرمال) و بدنبال آن پیش فرآوری اسیدی (اسید کلریدریک 0/01 نرمال)، در روش بعدی، ترتیب اولویت پیش تیمار قلیا و اسید بلعک گردید و همچنین استخراج در شرایط خنثی نیز مورد بررسی قرار گرفت. بازده استخراج، وزن مولکولی، ویسکوزیته، نقطه ذوب، قدرت ژل و رنگ ژلاتین استخراجی به منظور انتخاب بهترین روش پیش عمل آوری استخراج مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج و بحث: بیشترین بازده استخراج مربوط به تیمار اولیه با اسید کلریدریک 0/01 نرمال و اعمال شرایط خنثی بوده است، می توان اتلاف کمتر پپتیدهای کوچک را علت اینامر باین کرد. بیشترین و کمترین نقطه ذوب به ترتیب م ربوط به تیمار اولیه با هیدروکسید سدیم و تیمار اولیه با اسید کلریدریک بوده است 25 و 12 درجه سانتیگراد، همچنین بالاترین ویسکوزیته، استحکام ژل و بهترین خصوصیات رنگی در تیمار اولیه با هیدروکسید سدیم 0/01 نرمال مشاهده شد، وجود بیشترین زنجیرهای آلفا و بتا، بیشترین نسبت زنجیره( α(1)/α(2؛1/17 در این نمونه ژلاتین استخراجی می تواند مطابق با نتایج حاصل باشد. زنجیره های آلفا و بتا در همه نمونه ها دیده شد. نتایج کلی: در نهایت نتایج نشان دادند استخراج بوسیله پیش فرآوری اولیه با هیدروکسید سدیم 0/01 نرمال و بدنبال آن پیش فرآوری با اسید کلریدریک 0/01 نرمال ژلاتینی با ویژگیهای عملکردی بهتری بدست می دهد.

کلیدواژه ها:

ژلاتین ماهی ، استخراج ، ویژگی های فیزیکوشیمیایی ، فیل ماهی