تحلیل گفتمان داستان شیخ صنعان در منطق الطیر عطار

فن تحلیل گفتمان سعی دارد از روی آثار ظاهری گفتار، ساختار تولید و رابطه کلی آن را مطالعه کند. بااین فن تحقیق بیشتر در قالب جامعه شناسی گفتار بررسی می شود. از اواسط دهه 1960 تا 1970 ، در پی تغییرات گستردهعلمی معرفتی در رشته هایی چون انسان شناسی، قوم نگاری، جامعه شناسی خرد، روان شناسی ادراکی اجتماعی، شعر، معانی بیان، زبان شناسی، نشانه شناسی و سایر رشته های علوم اجتماعی و انسانی علاقه مندی به مطالعات نظام مند ساختار و کارکرد و فرایند تولید گفتار و نوشتار ظهور کرده است. گفتمان Discourse شکلی از کاربرد گفتگو است، اما به صورتی کلی تر. بدین معنا که در گفتمان تنها معنای ظاهری مطرح شده در گفتگو نقش ندارد، بلکه شرایط زمانی، مکانی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی را به صورت پنهان با خود در بردارد .نوشته حاضر خوانشی است گفتمانی از داستان پیر صنعان. سبک خاص عطار و تکنیکهای داستانی او سبب شده است تا محتوا و صورت داستان تناسب و همامنگی منسجمی داشته باشند. از جمله این موارد گفتگو و لحن گفتگوی اشخاص است که به تناسب دگرگونی حالات روحی شیخ تغییر می کنند. شخصیت های فرعی شاگردان شیخ- نیز به اقتضای جایگاه اجتماعی و روانیشان و در واکنش به دگرگونیهای او، زبان و لحن گفتارشان دگرگون می - شود. مجموع گفتارها و لحن اشخاص گفتمانی را در داستان شکل میدهد

کلیدواژه ها:

تحلیل گفتمان ، شیخ صنعان ، عطار ، فرکلاف