بررسی عوامل زیباشناسی فرم در معماری

به طور کلی یک جامعه فعال نیازمند آرامش، آسایش، تجدید قوا و ارضای نیازهای روحی خویش است و از آنجایی که تمامی ساختارهای انسانی در راستای رفاه بیشتر افراد صورت میپذیرد و با توجه به اینکه هدف اصلی این مقاله بررسی جایگاه زیباشناسی فرم در معماری به حساب میآید، به نظر ضروری می رسد که قوانین زیباشناسی مورد مطالعه و بازبینی قرار گیرد تا بهتر به مقصد و هدف نهایی برسیم. بررسی این موارد نیازمند داشتن دانش زیباشناسی و آگاهی است تا بتوانیم در مورد اثر معماری به صورت کارشناسانه اظهار نظر کنیم و درجه و عیار آن را مشخص سازیم. لازم به نظر می رسد که به سؤالات طرح شده در این زمینه پاسخ گفته و پیرامون آن به تعمق و تفکر بیشتر بپردازیم، تا به نتایج لازم در این مقوله دست یابیم. - چه عواملی باعث زیبایی فرمها میشوند و آنها را برای انسان خوشایند میسازد؟ - آیا وجود زیبایی در معماری لازم است و از عناصر تشکیل دهنده آن تلقی میگردد؟ - چه عواملی باعث بوجود آمدن زیبایی در معماری است و چه مواردی را در بر میگیرد؟ - چگونه میتوان به مبانی زیباشناسی عامه پسند در حیطه معماری دست یافت؟ برای بحث و تحقیق در مورد زیباشناسی، نخست باید تعریف جامع و کاملی از زیبایی داشته باشیم، سپس آن را در حوزه معماری وارد نموده و مبانی آن را مشخص کنیم و به نتیجه و فرایندی قابل قبول برسیم. به طور کلی زیبایی چیزی است که انسان از آن لذت میبرد یا آن را میستاید. این امر مستلزم معرفت و بصیرت است تا بتوان زیبایی را کشف، لمس و احساس کرد و بازتاب تأثیرات آن را در روند زندگی افراد شناخت. اصول و روشهای متفاوتی برای ارزیابی زیباشناسی و کیفیت بصری در زیباشناسی وجود دارد، اما در این مقاله به بررسی مهمترین اصول زیباشناسی فرم در معماری میپردازیم که عبارتند از: هماهنگی، وحدت، تقارن، تعادل، رنگ، نظم، تداوم، تنوع، وزن و آهنگ، مقیاس و تناسب. موارد ذکر شده به طور گسترده شامل مباحث مختلفی چون فرم، سطح، حجم، بافت، ساماندهی، روابط فضایی، سلسله مراتب و امثال آن است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که هر فرم بر اساس ارزش آن و پیامی که انتقال میدهد، لذتبخش است. لذتی که در هر شرایطی به صورتهای گوناگون ادراک میشود. انسان هم از دیدن فرمی پیچیده لذت میبرد و هم از دیدن فرمی متعادل.

کلیدواژه ها:

زیبایی ، زیباشناسی ، معماری ، فرم