جایگاه زیباییشناسی در هنر و اندیشه ایرانی- اسلامی

میل به زیبایی از محورهای اساسی فطرت آدمی است و اساس اً دعوت پیامبران در راستای قانون فطرت بوده است. درجهانبینی اسلامی، عالم محسوس مظهر جمال خداوند باریتعالی است و اعتبار آن در حد نشانهای است که عالمیان را متوجه حضور ملکوت اعلی کند. هنر اسلامی جلوهای از وجود مطلق و متعالی حضرت حق است که به واسطهی هنرمند، دارند، هنر اسلامی نتیجه گسترش « او » ظهور مییابد. در حقیقت، زیباییهای جهان محسوس، رجوع به حسن و جمال اسلام و تأسیس تمدن بزرگ اسلامی و دستاورد مشترک تمام ملل اسلامی است که سهم مشارکت بعضی مانند ایرانیان بسیار شگرف بوده است. زیباییشناسی هنر اسلامی از یک طرف محصول تفحص علما و فلاسفه اسلامی مانند فارابی، ابنسینا، غزالی و دیگران در آیات و احادیث است و از سوی دیگر نتیجه نوعی درک شهودی و عمل هنرمندانی است که مغروق در فضای ایمان و اندیشه اسلامی میزیستند. زیبایی در اسلام تابع نوعی نگرش عرفانی است و اولین بار عرفا و حکما در آثار عرفانی خویش، مسئلهی زیبایی را بیان کردند. از نگاه عرفا می بایست زیباییشناسی اسلامی را از منظر سه مفهوم حسن، تجلی و عشق نگریست. هنر اسلامی هم در صورت و هم در معنا زیباست، یعنی هر دو شرط اصلی هنر راداراست. حسن و قدر، بنیادی ترین ارکان معنا و مفهوم زیبایی در قرآن کریماند. از این منظر انسان حقیقتی، در حال شدن است و هنر حقیقتی، متعالی و مقدس است که نجات بخش اوست. لذا، هدف این مقاله پی بردن به رویکرد اسلام راجع به مقوله زیباییشناسی است و اینکه اساساً چه جایگاه و مفهومی در هنر و اندیشه اسلامی دارد. روش تحقیق این مقاله براساس مطالعات کتابخانهای، گردآوری اطلاعات، تحلیلی _ توصیفی است.

کلیدواژه ها:

زیبایی شناسی ، قرآن کریم ، هنراسلامی ، فلسفه