بازشناسی محرمیت و فضای مابین در معماری مسکن پیش از پهلوی ازدیدگاه حکمت اسلامی

اصول معنوی حاکم بر معماری سنتی ایران، ریشه های عمیقی در فرهنگ و اعتقادات مردمان این سرزمین دارد. به طور مکرر میتوان توصیه های اسلام برای احترام گذاشتن به حریم زندگی افراد و حفظ حرمت زنان را مشاهده کرد. اصل محرمیت به عنوان یک اصلحاکم بر تمامی شئون زندگی، به زیبایی در معماری سنتی ایران کالبد یافته و آثار و نتایج عمیقی در سازماندهی فضایی و نحوه قرار گیریعملکردهای گوناگون داشته است و به واسطه آن نوعی از فضا شکل گرفته که هدف آن تعین مرز میان زندگی خصوصی و زندگی اجتماعی افراد می باشد. این نوع از فضا که به عنوان فضای بینابین شناسایی می شود نقش سازماندهی اجزاء و عناصر را در هر بنا بر عهده داشته و ظرفی برای عملکردهای مختلف محسوب می شده است. توجه به موارد فوق در معماری سنتی ایران، در پی برآورده کردن نیاز هایی از قبیل حفظ هویت، امنیت روانی، آرامش و ... بوده است. در عصر حاضر با ورود فرهنگ ها، نظریه ها و شیوه های گوناگون پدید آمدن یک اثر معمارانه به وضوح کمرنگ شدن اصول حاکم بر معماری گذشته ایران ملموس است که با کمی دقت می توان در مواردی نتایج منفی متأثر از این بی توجهی را مشاهده کرد. هدف از این مقاله بازشناسی اصولیست که در گذشته از اهمیت بسیاری برخوردار بوده است. معماری معاصر که از دوران پهلوی تا به امروز می باشد با ورود فرهنگ های جدید دستخوش تغییرات شده در نتیجه برای یافتن مفاهیم فوق به بررسی خانه های پیش از دوران پهلوی که در این مقاله با نام خانه های تاریخی مطرح شده است پرداخته می شود.

کلیدواژه ها:

معماری سنتی ، محرمیت ، فضای بینابینی ، فضای شخصی ، خانه های تاریخی