تعامل انسان با اقلیم در طراحی معمارانه مسکن در شهر اسلامی (نمونه موردی شهر اصفهان)

معماری و شهرسازی برآیند و ترکیبی از عناصر فرهنگی و عوامل وابسته و برخاسته از باورها و جهان بینی جامعه است. شهرسازی و معماری متعلق به فرهنگ است و تنها در پس زمینه ای از تاریخ، باورها و آیینها و سنتهای بومی معنا می یابد. بدون شناخت این پس زمینه ها و شرایط تاثیرگذار اقلیمی و طبیعی، منطقی دورنی شهرسازی و معماری قابل شناخت نخواهد بود و شهرسازی و معماری تهی از هویت میشود. بهره مندی معمار مسلمان از هنر ماورایی و تفکر توحیدی و فلسفه اسلامی که اساس خلق بنا در شهر اسلامی است به بهترین وجه حتی در کویر می باشد در این بین معماری شهرهای کویری از مظاهر و شاخصه های معماری شهرهای اسلامی - ایرانی است، که از حیث خلق زیباییها و تامین آسایش در شرایط دشوار اقلیم کویر، خلق آثار هنری طبیعت و نظام خلقت و انسجام و نظم در ترکیبات وجود وحدت در کثرت طرح ها تجسمی مادی از وحدتی است که میان عناصر خلقت وجود دارد و هنرمند را به توحید رهنمون می سازد.در این میان با توجه به اینکه مسکن به عنوان اصلی‌ترین نیاز انسان در شهر می‌باشد، ویژگیهایی را بر کالبد خود مترتب می‌بیند که شناخت و تأمین آن در عملکرد مسکن غیرقابل انکار است. و با عنایت به اینکه انسان بیشترین زمان روزمره خویش را در مسکن سپری می‌نماید، لذا مسکن مکانی است که بیشترین تأثیر را از اقلیم خود پذیرا بوده و مستقیماً بر انسان تأثیر می‌گذارد. شهرسازان و معماران مسلمان در این راستا به نحوی شایسته توانسته‌اند از انرژی پایدار طبیعت همچون نور، باد و...، و عناصر اصلی مانند آب، خاک و گیاه به بهترین شیوه بهره‌برداری کنند و آنها را تحت کنترل خود گیرند. در این مقاله سعی شده است تا عوامل تأثیرگذار اقلیم در معماری و تکنیک‌های همخوان سازی و چگونگی شکل‌گیری عناصر ویژه معماری در اقلیم گرم و خشک مورد بررسی قرار گرفته و نحوه تأثیرات آن بر مسکن شهر اسلامی به صورت نمونه موردی خانه‌های شهر اصفهان بعنوان نمونه بارزی از شهرهای اسلامی مورد مداقه قرار گیرد