تاثیر موتاسیون و برتری ژنوتیپ های موتانت پنبه به ارقام تجاری از لحاظ صفات زودرسی و عملکرد

پنبه در مناطق مختلف کشور معمولا بعد از برداشت گندم و کلزا کشت می گردد و به همین خاطر بعنوان یکی از گیاهان مهعم در تناوب زراعی محصولات دیگر مورد توجه است از اینروی معرفی ارقام زودرس پنبه جهت بهره گیری حداکثر از فصل رشد و برداشت به موقع و جلوگیری از برخورد مراحل برداشت با بارندگی های پاییزه حائز اهمیت است. ایجاد موتاسیون در ارقام یکی از روش های اصلاحی در بین کشورهای مختلف محسوب می شود. با این روش می توان ارقام مناسب برای مناطق پنبه کاری کشور انتخاب و مورد سلکسیون قرار داد و یا به عنوان والدین مناسب وارد برنامه های دورگ گیری نمود. در این تحقیق از میان ارقام خارجی پنبه که در سالهای گذشته وارد منابع ژرم پلاسمی کشور شده تعداد بیست ژنوتیپ شامل یک رقم موتانت و نوزده رقم غیر متانت انتخاب گردیده که دارای صفات مهمی مانند زودرسی می باشند. 20 ژنوتیپ از مواد موجود در ژرم پلاسم پنبه موجود در کشور در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار همراه با رقم تجاری منطقه در مرکز تحقیقات کشاورزی مغان مورد مقایسه قرار گرفتند. بر اساس نتایج این تحقیق، اثر سال، مکان، اثر متقابل، سال ضربدر مکان روی صفات تعداد و وزن قوزه، عملکرد، زودرسی و ارتفاع بوته درسطح آماری 1% معنی دار است. بین ژنوتیپ های مختلف نیز برای کلیه صفات اختلاف معنی دار در سطح آماری 1% مشاهده گردید. نتایج تجزیه آماری صفات نشان داد که اثر متقابل مکان ضربدر ژنوتیپ در مقایسه با اثر متقابل سال ضربدر ژنوتیپ در صفات بیشتری از ارقام زودرس پنبه معنی دار است. در میان ارقام مورد مطالعه، رقم موتاژنز A1 از لحاظ صفات زودرسی و عملکرد نسبت به ارقام تجاربی معر و اولتان برتری نشان داد.

کلیدواژه ها:

پنبه ، ارقام زودرس ، موتاسیون ، موتاژنز ، عملکرد ، زودرسی