فرآیند نوسازی و دگرگونی در ساخت های اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی ایلات: مطالعه موردی ایلات ممسنی (1300 تا 1378 خورشیدی)

جامعه سنتی ایران، در مدتی کمتر از یک قرن به علت جریانات نوسازی به شدت دگرگون شده است شناخت چگونگی این دگرگونی مستلزم بررسی جنبه های مختلف روند نوسازی در نقاط مختلف این سرزمین در برهه های مختلف می باشد زیرا نوسازی و پیامدهای آن به صورت یکنواخت در ایلات و مناطق مختلف کشور بروز نیافته است این نوشتار به بررسی دگرگونی های اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی در یکی از بخش های ایلی ایران یعنی شهرستان ممسنی در دوره زمانی 1300 تا 1378 خورشیدی پرداخته است. در این بررسی تحولات ایلات ممسنی بر اساس دیدگاه های نوسازی به ویژه نظریه نیل اسملسر تحت عنوان " به سوی یک نظریه نوسازی" مورد کنکاش و تحلیل قرار گرفته است در این بررسی با بهره گیری از روش تحقیق انسان شناسی برای شناخت تغییر و تحولات ، اطلاعات اسنادی تاریخی، مصاحبه عمیق و گزارش ها و آمار برنامه های رسمی مراکز دولتی مورد استفاده قرار گرفته است نتایج بررسی نشان می دهند تا پیش از فرایند نوسازی اسلات ممسنی دارای ساختار اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی سنتی بودند. روند نوسازی موجب تغییر در شیوه معیشت، مالکیت ارضی و نیز تغییر در ساختار ایلات گردید به گونه ای که اقتدار دولت جایگزین اقتدار ایلی شده است فعالیت اقتصادی نوین از قبیل خدمات اداری ، تجاری و فنی تا حد زیادی جای فعالیت های سنتی را گرفته است. ساختار اجتماعی اسلات نیز تغییر یافته به گونه ای که بر خلاف گذشته اکنون تحرک اجتماعی افزایش پیدا کرده و پایگاه اجتماعی افراد از حالت تقریبا ارثی به اکتسابی تغییر یافته است. افزون بر این انتخاب نورآباد مقر کلانتر ایل بکش به عنوان مرکز شهرستان ممسنی و گسترش آن باعث مهاجرت اعضا ایلات جاوی و رستم به سرزمین ایل بکش گردیده است. تجمع اعضا ایلات به ویزه ایلات بکش، جاوید و رستم در شهر نورآباد همبستگی ایلی و رقابت بین ایلات را در پی داتشه است اگرچه پس از این تحولات تمایزات ساختی در جامعه سنتی پدیدار شده با این وجود در مواردی قبیله گرایی شدت گرفته است.

کلیدواژه ها:

ایلات ، عشایر ، تغییرات اقتصادی- اجتماعی و سیاسی ، توسعه ، نوسازی ، ممسنی ، ساخت سنتی