بررسی و ضعیت پراکنش و تعیین تراکم گال بلوط ایرانی در جنگل های استان کهگیلویه وبویراحمد

در این تحقیق بمنظور بررسی امکان بهره بر داری از گال بلوط ایرانی ناشی از زنبور Aphelonix persica ابتدا بر اساس مناطق توپوگرافی و موقعیت جغرافیایی 5 ایستگاه در 5 منطقه استان،شامل: 1- ایستگاه شلالدون واقع در حوزه شهرستان گچساران 2- ایستگاه گردنه کل حسینک ، واقع در حوزه شهرستان بویراحمد 3- ایستگاه توت نده واقع درحوزه شهرستان دنا 4 - ایستگاه چیتاب واقع در حوزه بخش چیتاب 5- ایستگاه میمند واقع در مرز شمال غربی استان مشخص گردید.سپس به طور تصادفی در هر ایستگاه 10 درخت انتخاب و اقدام به جمع آوری نمونه های گال از شاخه های اصلی وفرعی درختان بلوط گردید. جهت تهیه نقشه پراکنش و تعیین تراکم گال ، اقدام به شمارش گال هایموجود بر روی شاخه های اصلی در 4 جهت جغرافیایی و درقسمت بالا و میانی و پایین تاج درختان بلوط گردید سپس با تلفیق اطلاعات جمع آوری شده از Gps و مختصات جغرافیایی و انتقال داده ها وبه کمک نرم افزار Autocad و Gis نقشه پراکنش گال تهیه گردید. نتایج حاصل از مشاهدات و بررسی های شاخه و تاج درختان نشان می دهد که: شرایط اقلیمی(دما و میزان بارش) ، ارتفاع از سطح دریا ، جهت جغرافیایی و فرم ظاهری و شادابی درختان وتعداد وفعالیت حشره مولد گال و قابلیت و ظرفیت گال پذیری درختان بلوط ازمهمترین عوامل موثر در تراکم و پراکنش گال می باشد. مقدار تراکم محاسبه شده در ایستگاههای مختلف نشان می دهد که تراکم و تعداد گال در مناطق گرمسیری و سردسیری بسته به شرایط اقلیمی و نحوه فعالیت حشره گالزا متفاوت می باشد به گونه ای که طی آمار برداری سال 1388 لغایت 1391 در ایستگاههای مورد مطالعه شامل ایستگاه های توت نده و چیتاب واقع در مناطق سردسیری بترتیب با حداکثر تراکم 1014 و 1052 گال) تا ایستگاه های کم تراکم نظیر ایستگاه کل حسینک و شلالدون بترتیب با مقدار تراکم 527 تا 806 گال متغیر است. کاهش بارندگی و خشکسالی،افزایش ارتفاع از سطح دریا در نتیچه کاهش دما همچنین افزایش شدت وزش باد به دلیل کاهش فعالیت زنبور مولد گال و تغییر فرم رویشی درختان تاثیر چشمگیری در کاهش تراکم و پراکنش گال دارند.از طرفی ارتفاع و قطر درختان تاثیر زیادی در تراکم و پراکنش گال ندارند اما گسترش تاج و شاخه ها همچنین بخش میانی تاج درختان بدلیل گسترش سطح فعالیت زنبور مولد گال باعث افزایش تراکم و پراکنش گال می گردد.

کلیدواژه ها:

گال ساقه ، بلوط ایرانی ، محصولات فرعی ، تراکم و پراکنش ، تانن