تاثیر شرایط اقلیمی متفاوت روی متابولیت های ثانویه گیاهان دارویی

ترکیب های طبیعی که در گیاهان دارویی یافت می شوند، کاربرد زیادی در صنایع دارویی، صنایع غذایی به عنوان افزودنی یا رنگ های طبیعی، صنایع عطر و ادوکلن، استفاده در فرمول حشره کش ها و سایر ترکیب های مفید شیمیایی دارند. این مواد در مجموعه ای با عنوان متابولیت های ثانویه قرار می گیرند. این مواد به اسانس ها، آلکالوئید ها، گلیکوزیدها، ترکیبات فنلی، ساپونین ها، سالیسیلات ها، ویتامین ها و غیر تقسیم می شوند. در مقاله حاضر به گروه اسانس ها و نقش شرایط اقلیمی متفاوت بر روی درصد و اجزاء اسانس گیاهان دارویی پرداخته شده است. اسانس ها ترکیب های معطر قابل تقطیراند اما عصاره، مجموعه ای از ترکیب های تشکیل دهنده ی هر گیاه، مثل اسانس، ویتامین، ساپونین، ... می باشد. مواد مذکور اگر چه اساسا با هدایت فرآیندهای ژنتیکی ساخته می شود ولی ساخت آن ها به طور بارزی تحت تاثیر شرایط محیطی قرار می گیرد. به طوری که عوامل محیطی سبب تغییراتی در رشد گیاهان دارویی، کمیت و کیفیت مواد موثره آنها می گردد. محصول یک گیاه دارویی از نظر اقتصادی وقتی مقرون به صرفه می باشد که مقدار متابولیت های اولیه و ثانویه آن به حد مطلوب رسیده باشد که با انتخاب عوامل محیطی و ارقام گیاهی مناسب می توان به حداکثر مقدار محصول دست یافت. ازآن جایی که اکوسیستم ها نقش عمده ای در بیوسنتز متابولیت های ثانویه دارند لذا همواره باید به مطالعات تاثیر اکوسیستم بر تولیدات متابولیتی گیاهان دارویی پرداخت.در اکوسیستم های طبیعی، عوامل تعیین کننده تولید به غیر از گونه مورد نظر، اقلیم و موقعیت جغرافیایی نیز به شمار می روند. هر کدام از عوامل فوق می توانند تاثیر عمده ای در افزایش یاکاهش کمیت و کیفیت عملکرد گیاه داشته باشند.

کلیدواژه ها:

متابولیت های ثانویه ، اسانس ، شرایط اقلیمی ، روغن های فرار