ارزیابی جوانه زنی و وزن هزار دانه 50 ژنوتیپ رازیانه ایران

گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill) از خانواده چتریان، در مصارف تغذیه ای، تولید موادآرایشی، عطرسازی، معطرکردن خوراکی ها و نوشیدنی ها کاربرد وسیع دارد. هرچند که ایران با تولیدسالانه 35 هزارتن، چهارمین تولیدکننده رازیانه دنیا می باشد و برای حفظ و ارتقای مقام فعلی لزوم ایجاد ارقام مطلوبتر، درراستای کاهش هزینه های تولید و افزایش محصول، محسوس است. از ارزشمندترین صفات مهم در قدرت استقرار گیاه (و به دنبال آن عدم نیاز یا نیازکمتر به وجین، تنک کردن، و نهایتا حصول عملکردمناسب)، قوه نامیه و وزن هزاردانه بالا می باشد. دراین مطالعه بذور50 ژنوتیپ رازیانه از مناطق مختلف ایران جمع آوری و قوه نامیه و وزن هزاردانه آنها بررسی، شد. نتایج نشان داد ژنوتیپ های مشکین شهر، اردبیل، سرپل ذهاب، تفرش و کلیبر (به ترتیب 96.6، 86.6، 86.6، 83.3 و 80%) بالاترین قوه نامیه را داشتند و این ژنوتیپ ها برای جوانه زنی به هیچ آماده سازی اولیه ندارند. پایین ترین مقدار قوه نامیه متعلق به ژنوتیپ های حاجی آباد، آباده، سقز، الموت، قزوین، تبریز و سبزوار بود (به ترتیب 15، 16.6، 16.6، 21.6، 28.3، 30 و 30%) ازآنجایی که این ژنوتیپ ها به خاطر برخی صفات مطلوب دیگر کشت می شوند باید قبل ازکاشت آماده سازیهای اولیه (اسموپرایمینگ، هورموپرایمینگ و...) انجام شود. ژنوتیپ های سنندج، هشتگرد، شبستر، تفرش، تهران و محلات بیشترین وزن هزاردانه را داشتند (به ترتیب 7.2، 6.6، 6.5، 6.4، 6.1 و 6 گرم). ژنوتیپ های کلیبر، قزوین، چاهستان، حاجی آباد و ساری کمترین وزن هزاردانه را داشتند (به ترتیب 1.8، 2.1، 2.8، 3.1 و 3.6 گرم). نهایتا ژنوتیپ تفرش با قوه نامیه بالا و وزن هزاردانه زیاد جهت کاشتن از ژنوتیپ های خوب رازیانه ایران است. قوه نامیه و وزن هزاردانه توسط خصوصیات اقلیمی متاثر شده اند طوری که ژنوتیپ های مناطق با دما و رطوبت مناسب (مانند کلیبر، چاهستان و ساری) قوه نامیه بالا و وزن هزاردانه کم دارند و برعکس ژنوتیپ های مناطق با دما و رطوبت نه چندان مناسب (مانند تهران و محلات) وزن هزار دانه بالا و قوه نامیه کم دارند، همزمان با تشدید تغییرات اقلیمی احتمالا تغییراتی در درازمدت در وزن هزاردانه و قوه نامیه ژنوتیپ های گیاهی رخ دهد.

کلیدواژه ها:

رازیانه ، قوه نامیه ، وزن هزاردانه