تحلیل روانشناختی خواب و رؤیا در مثنوی

سال انتشار: 1389
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 1,185

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

NCPLIR01_064

تاریخ نمایه سازی: 20 آبان 1391

چکیده مقاله:

هرگاه خواننده ای شروع به مطالعه ی اثری می کند، خواه این اثر علمی باشد و خواه هنری و یا ادبی، افکار و اندیشه های گوناگونی در ذهنش نقش می بندد. در حقیقت این خواننده است که مسیر فکری خاصی را به دلخواه خود انتخاب می نماید . گاهی ممکن است خواننده ی یک اثر ادبی آن را از دیدگاه علمی مورد مطالعه و بررسی قرار دهد و گاه از دید هنری و شاید هم از دید روان شناسانه و روانکاوانه. «ژاک دراید» (Jacques derrida) فیلسوف فرانسوی در این خصوص می گوید: «خوانندی متن به دو گونه خواندن نیاز دارد، و هر متن دو گانه است. دومتن، دو دست، دو نگاه و دو گونه نوشتن.... همیشه دو متن در یک متن وجود دارد» (صنعتی، 2:1384). با دید روان کاوانه اثر هنری را می توان از چند جنبه بررسی کرد: «یکی این که محتوای کار به طور کلی از نظر روانی تحلیل شود، دیگر این که یک یا چند شخصیت داستان و روابط آنها از نظر منش شناسی و انگیزه های ناخودآگاه و کشمکش های درونی آنها مورد توجه قرار گیرد و یا از طریق همین کند و کار و محتوا و تحلیل شخصیت ها وبه خصوص شخصیت اصلی داستان، نقبی به شخصیت نویسنده و انگیزه های پنهان او بزنیم. زیرا هنرمند در لحظه ی آفرینش فراتر از آرزوها، انگیزه ها، احساس ها و کشمکش های پنهان و آ شکار خود نمی رود. خواب و رؤیا پدیده ای پیچیده و رمزآلود است که از دیرباز ذهن متفکران را به خودمشغول داشته است. بازتاب خواب و رؤیا در مثنوی و حکایات آن نیز گسترده و در خور توجه است که تحلیل روانشناختی آنها ما را در فهم بهتر مثنوی کمک میکند. نگارنده در این مقاله کوشیده است به بیان تحلیل های روان شناختی مولانا از خواب و رؤیا در مثنوی بپردازد . مولانا گاهی رؤیا را انعکاس اشتغالات ذهنی رؤیابین و گاهی آن را نتیجه ی امیال و آرزو های سرکوب شده می داند. از نگاه وی رؤیا محلّی برای ظهور ناخودآگاه و لایه های پنهان وجود آدمی است. با بررسی تحلیل های روان شناختی مولانا از خواب و رؤیا در می یابیم که شباهت های متعددی میان نظریات سرآمدان روان شناسی قرن بیستم و اندیشه های مولانا وجود دارد و آن چه مولانا در قرن هفتم و با زبان عرفانی گفته است، آن ها امروز، پس از گذشت قرنها، آن را در قالب نظریات و مکاتب مختلف ارائه داده اند و می توان گفت به احتمال فراوان اندیشه های متعالی مولانا به طور مستقیم یا غیر مستقیم بر روانشناسان غربی تأثیرگذار بوده است.

نویسندگان

محمد بهنام فر

استادیار دانشگاه بیرجند

الهام درستکار

دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه بیرجند

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن. (1384). ترجمه‌ی مهدی الهی قمشه ای. قم: الهادی. ...
  • نهج الفصاحه. (1374). ترجمه‌ی مرتضی فرید. تهران: دفتر نشر فرهنگ ...
  • اسلامی ندوشن، محمد علی. (1377). باغ سبز عشق. تهران: زوار. ...
  • اقبال، افضل . (1375). زندگی و آثار مولانا جلال‌الدین رومی ...
  • آراسته، رضا (1372). تولدی در عشق و خلاقیت. تهران : ...
  • جعفری، محمد تقی. (1361). شرح مثنوی معنوی مولوی. تهران: علمی ...
  • حافظ، خواجه شمس الدین محمد. (1382). دیوان حافظ. کرمان: خدمات ...
  • دامادی، سید محمد. (1379). شرح عشق و عاشقی هم عشق ...
  • زرین‌کوب، عبدالحسین. (1369). نقد ادبی. تهران: امیر کبیر. چاپ چهارم. ...
  • شایگان‌فر، حمید رضا. (1384). نقد ادبی. تهران: دستان. چاپ دوم. ...
  • شمیسا، سیروس. (1380). کلیات سبک شناسی. تهران: فردوس. چاپ ششم. ...
  • . (1383، ب). سبک شناسی شعر. تهران: میترا. ...
  • شیمل، آنه ماری. (1387). شکوه شمس. ترجمه‌ی حسن لاهوتی. تهران: ...
  • صنعتی، محمد. (1382). تحلیل‌های روانشناختی در هنر و ادبیات. تهران: ...
  • علومی، محمد علی. (1386). طنز در مثنوی. تهران: امیر کبیر. ...
  • فروم، اریک. (1366). زبان از یاد رفته. ترجمه‌ی ابراهیم امانت. ...
  • فروید، زیگموند. (1386). مفهوم ساده‌ی روانکاوی. ترجمه‌ی فرید جواهر کلام. ...
  • فریدا، فوردهام. (1346). مقدمه‌ای بر روانشناسی یونگ. ترجمه‌ی مسعود میربها. ...
  • کزآزی، میر جلال الدین.(1376). رویا، حماسه، اسطوره. تهران: مرکز. ...
  • نصر اصفهانی، محمد رضا (1377). سیمای انسان در اشعار مولانا. ...
  • هال، کالوین اسپرینگر. (1375). مبانی روانشناسی تحلیلی یونگ. ترجمه‌ی محمد ...
  • هجویری، علی‌بن‌عثمان. (1386). کشف‌المحجوب. تهران: سروش. چاپ سوم. ...
  • همایی، جلال‌الدین. (1356). تفسیر مثنوی مولوی (داستان قلعه‌ی ذرت الصور ...
  • یونگ، کارل گوستاو. (1383). روان شناسی ضمیر ناخودآگاه. ترجمه‌ی محمد ...
  • یونگ، کارل گوستاو. (1368). چهار صورت مثالی. ترجمه‌ی پروین فرامرزی. ...
  • _ نخستین همایش ملی ل دسی وژهن‌های میان رشته‌ای _ ...
  • نمایش کامل مراجع