اثر شیرابه کمپوست زباله شهری بر انباشت عناصر سنگین، کیفیت خاک و عملکرد گیاهان جو و سورگوم

در فرآیند تبدیل زباله های شهری به کمپوست، به سبب رطوبت زیاد زباله های خانگی در ایران، مقدار زیادی شیرابه تولید می شود که اگر به روش صحیح مدیریت و جمع آوری نشود می توانند سبب آلودگی خاک و آبهای زیرزمینی شوند . از سوی دیگر شیرابه زباله حاوی مواد آلی و عناصر غذایی مختلف است که می تواند به صورت یک کود کامل در جهت تقویت باروری خاک ها استفاده شود . این پژوهش با سه سطح تیمار کمپوست 800) و 400 و 0 تن در هکتار ) درقالب طرح کرتهای یک بار خرد شده با سه تکرار طراحی و اجرا شده به منظور مطالعه اثر شیرابه بر کیفیت خاکها، پیش از کاشت و پس از برداشت گیاهان از هر یک از کرتها از اعماق ) 0 – 30) و ) 30- 60) سانتی متر نمونه خاک تهیه شد . نمونه ها پس از هوا خشک شدن خصوصیات فیزیکوشیمیایی آنها اندازه گیری شد . علاوه بر این جهت تعیین عملکرد گیاهان نمونه هایی از تیمار های گیاهی را تهیه و پس از هضم خشک، غلظت عناصر سنگین ( سرب و نیکل ) و برخی عناصر قابل جذب گیاهی و نیزpH مقدار توده زستی خشک ( بیوماس ) برای هر گیاه مشخص شد . نتایج نشان داد که شیرابه زباله باعث کاهش خاک به میزان کم و موقتی می گردد که علت آن آهک زیاد و در نتیجه قدرت زیاد بافری خاک می باشد . اما همین کاهش موقتی pH ، اثرات مثبتی بر قابلیت جذب عناصر غذایی به ویژه فسفر، آهن، منگنز و مس دارد و قابلیت جذب آنها را به طور معنی داری افزایش می دهد، که متناسب با میزان شیرابه مصرفی می باشد . علاوه بر این عناصر نیتروژن و پتاسیم قابل جذب خاک و همچنین خصوصیات فیزیکی همچون پایداری خاکدانه ها و وزن مخصوص ظاهری و در نهایت عملکرد گیاهان سورگوم و جو در مقایسه با تیمار شاهد، بطور معنی داری با افزایش سطوح شیرابه مصرفی افزایش می یابد . غلظت عناصر سنگین نیکل و سرب نیز نسبت به شاهد افزایش داشت اما این افزایش معنی دار نبود و هیچگونه علائمی از سمیت حاصل از شیرابه در اندامهای رویشی گیاه مشاهده نشد .

کلیدواژه ها:

کمپوست زباله شهری ، شیرابه ، کیفیت خاک ، عملکرد گیاهان