انتخاب ارقام گندم متحمل به شوری جهت بازیابی و بهره برداری مجدد از خاکها و آبهای نامتعارف شور در کشاورزی در مناطق خشک

هم اکنون مسئله آب و افزایش راندمان آبیاری، یکی از مباحث اصلی بخش کشاورزی است به طوریکه اغلب دست اندرکاران این بخش در پی یافتن راه حل مناسبی برای بهره وری بیشتر از منابع آبی موجود در کشور می باشند . یکی از راه حلها میتواند استفاده از آبهای نامتعرف با کیفیت نامطلوب از جمله آب شور باشد . در تحقیق حاضر به منظور بررسی ارقام گندم امیدبخش مناطق سرد، گرم و معتدل متحمل به شوری 60 رقم و لاین از این رقم گیاه انتخاب گردید و این ارقام در چهار کیفیت مختلف آب به ترتیب آب رودخانه ) (2-1 ds/m ، و آبهای با کیفیتهای 10 و 15 دسی زیمنس برمتر و آب زهکش ) (20 ds/m در چهار تکرار بود ارزیابی قرار گرفتند . آزمایش در قالب طرحهای کاملاً تصادفی و بصورت فاکتوریل در چهار تکرار به اجرا درآمد . تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر رقم، کیفیت آب شور و اثر متقابل رقم در کیفیت آب شور به درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی در سطح یک درصد معنی دار بود . در تیمار ارقام بالاترین میانگین درصدجوانه زنی مربوط به لاین 5 منطقه سرد ) ) C-75-5 به میزان 92 درصد در دمای 20 درجه سانتیگراد و کمترین میانگین درصد چوانه زنی متعلق به لاین شماره 3 منطقه معتدل ) ) M-75-3 به میزان 44 درصد بود . در تیمار ارقام بالاترین میانگین سرعت جوانه زنی مربوط به لاین 8 منطقه معتدل ) ) M-75-8 با 37/7 بذر در روز C20 و کمترین سرعت جوانه زنی متعلق به لاین شماره 3 منطقه معتدل ) °( M-75-3 در دمای با 16 بذر در روز با همان درجه حرارت بود . در تیمار آب شور مصرفی، با افزایش شوری درصد جوانه زنی کاهش یافت . بالاترین میانگین درصد و سرعت جوانه زنی به ترتیب 84/12 درصد و 37/03 بذر در روز در تیمار شوری آب رودخانه و کمترین میانگین درصد و سرعت جوانه زنی به ترتیب 44/8 درصد و 12/5 بذر در روز در تیمار آب زهکش بدست آمد . نتایج حاصل از انجام سبز شدن بذور در گلدان نشان داد بیشترین میزان سبز شدن بذور در کیفیت آب رودخانه و دارای میانگین 86 درصد بذور امیدبخش گندم بود . در کیفیت آب مصرفی 10 dS/m میانگین سبز شدن بذور 76 درصد و در کیفیت آب مصرفی 15 dS/m و آب زهکش میانگین سبز شدن بذور به تریتب 53 و 48 درصد از کل ار قام امیدبخش گندم مناطق مختلف بود . در کیفیت آب مصرفی 12 dS/m بیشترین عملکرد دانه را لاین ) C-75-2 ) 2 با 2663 کیلوگرم در هکتار تولید نمود و بالاترین عملرد بیولوژیکی متعلق به لاین ) M-75-7 ) 11 ب میزان 9750 کیلوگرم در هکتار بود . لاین های 2 و 3 که از لحاظ عملکرد دا نه و عملکرد بیولوژیکی بر سایر لاین ها برتری داشتند از نظر خصوصیات کیفی نیز درصد مطلوبی بودند بطوریکه در تیمار 8 dS/m لاین های 2 و 3 به ترتیب دارای 13/4 و 13/6 درصد پروتئین، 12 و 13 درصد گلوتن خشک و سختی دانه 62 بودند و در تیمار 12 dS/m با افزایش شوری درصد پر وتئینو درصد گلوتن خشک قدری افزایش یافته بطوریکه لاین های 2 و 3 به تریتب 14 و 14 درصد پروتئین، 14 و 16 درصد گلوتن خشک و سختی دانه 62 و 64 بودند .

کلیدواژه ها:

ارقام مقاوم ، شوری ، گندم ، گلوتن