تکمیل ساختار تاریخی شهر اصفهان از طریق بازآفرینی باغ های تخریب شده بر اساس اسناد و متون تاریخی،نمونه موردی باغ سعادت آباد

دریافت و تدوین تصویری اجتماعی و کالبدی از شهر و بناهای تاریخی، با مراجعه به متون ادبی، تاریخی، عکس ها و تصاویر به جای مانده در دوره ی زمانی مشخصی از شهر امکان پذیر می باشد. دوران صفویه دورانی درخشان در تاریخ شهرسازی و معماری ایران است که باغ ها وکاخ های بنا شده درون آنها در ایندوران از لحاظ معماری بسیار با اهمیت بوده و باقی مانده های آنها آثاری بسیار با ارزش در متن شهرها می باشند. مانند باغ و کاخ هشت بهشت ،کاخچهلستون، ... در شهر اصفهان؛حال اینکه بعضا کاخ های ویران شده نسبت به کاخ های باقی مانده برتری های ویژه ای داشته اند. دوران قاجاریه، زمان حاکمیت مسعود میرزا ظل السلطان در اصفهان بی توجهی به معماری به اوج خود می رسد، تا حدی ک ه به دستور وی آثار ارزشمند معماری از جمله کاخ هفت دست، آیینه خانه، عمارت نمکدان در باغ سعادت آباد، با خاک یکسان شدند؛ باغ سعادت آباد و تلاش در جهت بازآفرینی متشابه واقعباغ در این پژوهش مورد تأکید است. در این مقاله که با روش مشاهده اسنادی و کتابخانه ای و مکمل آن روش تحلیلی-استنتاجی در تصاویر و نقشه هایقدیم، همین طور مشاهده و پیمایش زمینی در محدوده سایت باغ و در مواردی با مصاحبه شکل گرفته است، هدف شناسایی مجموعه ی سعادت آباد و تمییزبیناراضی، محله و باغ شاهی سعادت آباد و عناصر سازنده ی این باغ است. براساس اطلاعات به دست آمده از متون و اسناد، به ویژه سفرنامه ها می توان تصاویری به صورت نقشه برای آن تهیه نمود و به پرسش هایی از قبیل اینکه این مجموعه و باغ شاهی چه ویژگی هایی داشته، کلیت آن چگونه بوده و عناصر اصلی آن چه بوده است، پاسخ داد.در نهایت نتایج بدست آمده می تواند ضمن کمک به تعیین محدوده و تعیین حریم ابنیه ی از بین رفته ، نشانه های مستندی را برایانجام تحقیقات باستانشناسی بعد فراهم آورد؛ و در ادامه، به تکمیل تصویر شهر در دوره ی صفویه و امروز کمک بسزایی خواهد کرد؛ همین طور اهمیت نقشباغ سعادت آباد و بناهای تخریب شده ی آن را در ساختار تاریخی شهر اصفهان روشن خواهدنمود.

کلیدواژه ها:

مکتب اصفهان ، باغ سعادت آباد ، آیینه خانه ، هفت دست ، نمکدان