روانشناسی شخصیت سهراب در شاهنامه

یکی از راه های ژرفا بخشیدن به داستان و تقویت تأثیر آن بر مخاطب، پردازش درست و قوتمند شخصیت است. فردوسی سخن سرایی داستان شناس است که در عصر برونگرایی و کلی نگری شاعران خراسان، خود و خواننده را با جزئیات روحی قهرمانانش همراه و درگیر می-سازد و به تشکیل رابطه ای نو و ژرف میان شخصیت و مخاطب موفق میشود. این شگرد، به هر یک از شخصیت های اصلی شاهنامه، مجموعه ای ازویژگی های روانی و اخلاقی متنوع، تعیین کننده و قابل بررسی می بخشد که شناختن زوایای پیدا و پنهان آنها از خلال رویدادها، به درک بهتر و کاملتر داستان کمک میکند. بر این اساس و با توجه به همین اهمیت، این پژوهش به تحلیل روانشناسانه شخصیت سهراب به عنوان یکی از شخصیت های مهم و قابل بررسی شاهنامه می پردازد. فردوسی با استفاده از هر دو شیوه مستقیم و غیرمستقیم؛ یعنی با بهره گرفتن از توصیف، گفت و گو، اظهار نظر شخصی،معرفی توسط خود شخصیت و یا از طریق دیگر قهرمانان مرتبط با داستان، هر شخصیت را به خواننده می شناساند. کردار و رفتار شخصیت نیز از دیگر راه های رسیدن به ویژگی های اوست. سهراب در روایت اپیزودیک شاهنامه، با یک شخصیت همه جانبه اصلی نسبتا پویا و تا حدودی خاکستری و نمادین به خواننده معرفی می شود. از نظر روانشناسی و بر مبنای نظریه آیزنک، سهراب برونگرای ناپایدار صفراوی مزاج است؛ با تاثیر «نهاد» در ساختار شخصیتیش. بعضی از ویژگیهای روان رنجور خویان را نیز در شخصیت او می بینیم. سهراب شاهنامه جزو شخصیتهایی است که میتوان هم تأثیر وراثت را بوضوح در او دید؛ هم تأثیر محیط را.

کلیدواژه ها:

نقد روانشناسانه ، نظریه آیزینک ، ادبیات داستانی ، شخصیت پردازی ، شاهنامه فردوسی ، سهراب