ارزیابی اثرات زیست محیطی سدها و راهکارگزینی با رویکرد توسعه پایدار

انسان از ابتدای خلقت با تغییر بر محیط زیست همواره با اکوسیستم به ستیز برخاسته است. این منازعه هنگامی شدت بیشتری پیدا کرد که از دوره گذار از جامعه کوچ نشینی و شکار به یک زندگی ساکن و متمرکز در یک منطقه با فعالیت کشاورزی تبدیل شد. بیشترین تغییرات محیط زیستی برروی طبیعت از شروع این دوره تحقق یافته است. سدها یکی از سازه های مهم در سیستم های انتقال و منابع آب می باشند. این سازه ها از زمان های قدیم بدون دستیابی به اطلاعات کامل هیدرولوژیکی، هیدرولیکی، هیدرومکانیکی و ... ساخته شده اند. سدها دارای اثرات مثبت و منفی برروی محیط زیست می باشند. از جمله مزایای آن را می توان کنترل رژیم جریان در نتیجه جلوگیری ازوقوع سیلاب، تأمین آب کشاورزی و مصارف شهری از طریق ذخیره آب و تولید انرژی عنوان کرد. با احداث یک سد در یک منطقه، نتایج اکولوژیکی نسبتا یکسانی حاصل می شود. اثرات زیست محیطی سدها می تواند بر اساس معیارهای مختلفی بر طبق اثرات کوتاه مدت و دراز مدت، اثرات بر سطح منطقه و نواحی که تحت تأثیر تأسیسات سد قرار دارد و اثرات اجتماعی و مزایا و خسارات طبقه بندی شود. این اثرات ممکن است بر وضعیت و رفتارهواشناسی، زیست شناسی، فرهنگ، آثار باستانی و غیره تأثیر گذاشته و به شدت موجب تغییر و پیچیدگی آن شود.درنتیجه با توجه به اهمیت اثرات مثبت احداث سدها، لازم است اثرات منفی زیست محیطی سد جهت توسعه پایدار به حداقل رسانده شود.ارزیابی اثرات زیست محیطی یک دیدگاه تلفیقی عملیاتی شده و اجرایی درجهت توسعه پایدارمی باشد، دیدگاهی که نظامی به هم پیوسته را دایر براین که همه چیز در محیط زیست و با محیط زیست به پایداری می رسد مد نظر قرار می دهد. در این پژوهش با تأکید بر اثرات مثبت و منفی زیست محیطی احداث سدها و ارزیابی زیست محیطی ، سعی شده است با استفاده از تکنیکSWOT راهبردها و راهکارهایی جهت تقلیل اثرات منفی ارائه شود تا زمینه توسعه پایدار فراهم گردد

کلیدواژه ها:

سد ، محیط زیست ، منابع آب ، ارزیابی ، توسعه پایدار