بررسی مسائل بحران افت سطح ایستابی در دشت نهاوند

حدود ۷۰ درصد از منابع آب تجدید شونده دنیا متعلق به منابع آب زیرزمینی بوده و این منابع، 97% از آب شرب کره زمین را تشکیل داده است. با این حال این منبع حیاتی نیاز به مراقبت دارد و عدم رعایت حدود مجاز در بهره برداری بهینه از منابع آب زیرزمینی در سالهای گذشته، منجر به عدم تعادل بیلان و بروز بحران افت سطح ایستابی در برخی مناطق شده است. اگر چنانچه به موقع عوارض مخرب کمی و کیفی این بحران مورد بررسی قرار گرفته و به صورت کمی اندازه گیری گردد، از این منابع آبی استفاده بهینه به عمل آمده و با برنامه ریزیهای دقیق، راهکارهای مناسب مقابله با آنها شناسائی خواهد شد. در پژوهش حاضر تغییرات کمی و کیفی منابع آب زیر زمینی در دشت نهاوند که از زیر حوضه های گاماسیاب در استان همدان می باشد، مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور ضمن مراجعه به منطقه و ادارات مرتبط، وضعیت آب زیرزمینی منطقه و مشکلات مربوط به آن از لحاظ بیلان منابع آب زیرزمینی، نوسان سطح ایستابی، تغییرات شوری، تغییرات آبدهی قنوات و چشمه ها، در دوره 22 ساله 1367 تا 1388 تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. براساس نتایج، در دوره آماری مورد بررسی، دشت نهاوند با متوسط کسری حجم مخزن 16/85- میلیون متر مکعب در سال مواجه است که منجرا به افت متوسط دراز مدت سالیانه و سال آبی 87-1386 سطح ایستابی به ترتیب 0/74- و 2/74- متر گردیده است. از دیگر مسائل و پیامدهای افت سطح ایستابی منطقه، 75% کاهش درآبدهی قنوات و سراب ها، خشک شدن تعداد زیادی چاه و قنوات، روند صعودی افزایش شوری آب زیرزمینی، 30% افزایش در مقدار شوری در دوره و افزایش 20% مهاجرت کشاورزان به شهرها اشاره نمود.

کلیدواژه ها:

بحران آب ، آبخوان دشت ها ، دشت نهاوند ، منابع آب ، آب زیرزمینی