مبانی طراحی، اجرا و بهرهبرداری از سدهای زیرزمینی

سد زیرزمینی به مانعی گفته میشود که در مسیر جریان آبهای زیرزمینی در یک لایهی آبدار طبیعی یا مصنوعی قرار داده شده و وضعیت جریان آب را اغلب به منظور ذخیرهی آب زیرزمینی تغییر میدهد. رشد و تکوین سدهایزیرزمینی و برخورد علمی با آنها از نیمهی دوم قرن بیستم و به خصوص سه دههی اخیر آغاز گردید. در سالهای اخیر، سدهای زیرزمینی در بسیاری از مناطق خشک و نیمهخشک دنیا به منظور توسعهی منابع آب زیرزمینی و جلوگیری ازهدررفت آب، مورد توجه قرار گرفته است. در این مناطق در بازهی زمانی خاصی بارندگی و به تبع آن جریانهای سطحی و زیرزمینی وجود دارد و در بقیهی ایام سال با کمبود آب و مشکلات کمآبی مواجهند. در کشور ایران با وجود شرایطتوپوگرافی و اقلیمی مناسب در بسیاری از مناطق، تنها چند نمونهی کوچک مانند سد کهنوج و اندوهجرد شهداد در استانکرمان و سد زیرزمینی میمه در استان اصفهان اجرا و مورد بهرهبرداری قرار گرفته است که شاید یکی از دلایل اصلی آن عدم شناخت و تجربهی کافی و بنابراین روآوردن به شیوههای سنتی و کم بازده میباشد. لذا بنا به ضرورت موضوع، مقالهیحاضر ضمن معرفی و تشریح قدمت استفاده از این سازه، خصوصیات اراضی و شرایط لازم برای یک ساختگاه مناسب را بهتفصیل مورد بررسی قرار میدهد. همچنین انواع سازه، کاربردهای متفاوت آن و جنس مصالح به کار رفته در هر کدام تشریح گردیده و در نهایت شیوههای بهرهبرداری از سدهای زیرزمینی مورد بررسی قرار خواهد گرفت

کلیدواژه ها:

ذخیرهی آب ، سد زیرزمینی ، کمبود آب