مدیریت منابع آبی بارویکرد نگهداری وبهره برداری بهینه درجهت توسعه شبکه های آبیاری وآبخیزداری مدرن وکارآمد

جهت بهره برداری از منابع آب وخاک با نگرش آبخیزداری بهینه ، مهمترین راهبرد استفاده ازنزولات جوی و کنترل مصرف بخصوص در مناطق کم آب ،طراحی و احداث سدهای مخزنی وبهینه سازی منابع آب می باشد. کشور ایران بهعنوان منطقه خشک و نیمه خشک است،لذا مهار آبهای جاری مد نظر متخصصان حوزه آب وآبیاری است.بنابر این نگرش در سالهای اخیر سدهای متعددی احداث و عملیات آبگیری آنها آغاز شده است.ولی به دلایل مختلفی ائم از عدمبهره برداری صحیح،رسوبگذاری نامحدود،عدم تخلیه اصولی وغیر اقتصادی بودن ،بسیاری ازاین سدها بی استفاده شده و یا به یک حوضچه آب مبدل شده اند. از طرف دیگر تعداد سایت های مناسب احداث سدها در هر حوضه آبریز محدود می باشد.اگر چه در زمان بهره برداری ا ز سدها توسعه زیادی در منا طق اطراف آن متصور می شود،ولی پس ازاتمام عمر مفید مخازن ،مناطق اطراف سدهابه شدت با مشکلات کم آبی ، اکولوژیکی،اقتصادی مواجه می شوند.همین امر باعث بروز بحران دراین مناطق خواهد شد. به اعتقاد برخی کارشناسان زیست محیطی،ابعاد خسارات وارده احداث سد، یشتر از منافع و فواید آن می باشد ،بنابرین اساسا سدسازی اقتصادی نیست.با استفاده از آبخیزداری مدرن وشبکه آبیاری و زه کشی مکانیزه می توان احداث سددر یک منطقه را نقطه عطف تحول اقتصادی در آنجا دانست. نگهداری از سد ها نیز حائز اهمیت است به همین منظور می توان با ایجاد سدهای رسوبگیر کوچک ولایروبی دوره ای و منظم آنها، عمر مفید سدها را افزایش داد.بدین ترتیبزمینه بهره برداری پایداراز منابع آب وخاک مهیا می گردد.در این مقاله به بررسی مسائل سد سازی در ایران پرداخته شده است و در نهایت با ارائه راهکارهای عملی و اقدامات آبخیزداری با استفاده از روشهای تکمیلی مدیریت منابع آب وبیولوژیکی نیمه عمر مفید سد های موجود راافزایش دهیم

کلیدواژه ها:

سدسازی ، مدیریت منا بع آب ، آبیاری وزهکشی مدرن ، زهکشی