فرآیند پویای تأثیر گذاری قیمت بنزین و نفت گاز بر تقاضای آنها در بخش حمل و نقل

در بخش حمل و نقل، انرژی در وسایل نقلیه شخصی به عنوان کالای مصرفی و در سایر وسایل نقلیه به عنوان نهاده تولیدی مورد استفاده قرار می گیرد . طبق تازه ترین آمار منتشره، این بخش از اقتصاد ایران بیشترین سهم از مصرف نهایی فرآورده های نفتی و پس از بخش خانگی بیشترین سهم از مصرف نهایی انرژی کشور را به خود اختصاص داده است . سهم بالای مصرف انرژی در بخش حمل و نقل و نقش عمده این بخش در مصرف بنزین و نفت گاز به همراه نرخ رشد بالای مصرف این دو حامل خصوصاً بنزین که حدود چهل درصد آن از طریق واردات تأمین می گردد و سالانه قریب به یک میلیارد دلار صرف واردات آن می گردد، پارامترهایی هستند که ضمن تبیین اهمیت موضوع، انتخاب آن را برای تحقیق توجیه می نمایند . در این تحقیق پس از معرفی مفاهیم تقاضای آزاد و محصور انرژی و تجزیه و تحلیل چگونگی تأثیرگذاری عوامل اقتصادی، فنی، محیطی و اجتماعی بر روی تقاضای بنزین و نفت گاز در بخش حمل و نقل، با بهره گیری از مدل پویای فرم تصح یح خطای مدل خود توضیح با وقفه توزیعی، تأثیر متغیرهای قیمت و سطح فعالیت های اقتصادی در کوتاه مدت و بلندمدت بر روی تقاضای این دو فرآورده نفتی در بخش حمل و نقل بررسی و فرآیند پویای تأثیرگذاری این متغیرها بر روی تقاضای بنزین و نفت گاز در بخش حمل و نقل مشخص شده است . نتایج حاصل از برآورد مدل ها گویای آن است که تأثیر قیمت گذاری بنزین و نفت گاز بر تقاضای آنها در بخش حمل و نقل در بلندمدت که در آن هم تقاضای محصور و هم تقاضای آزاد تحت تأثیر قرار می گیرد از کوتاه مدت که در آن صرفاً تقاضای آزاد از تغییر قیمت ها متأثر می گردد، بیشتر است . نکته قابل توجه دیگر آنکه کشش های قیمتی تقاضای بنزین و نفت گاز در بخش حمل و نقل چندان بالا نیست و در نتیجه نمی توان صرفاً با بهره گیری از اهرم قیمت گذاری، رشد بالای مصرف این حامل ها را کنترل نمود . به همین دلیل استفاده از سایر ابزارهای مؤثر جهت کنترل رشد مصرف این حامل ها در کنار اهرم قیمت گذاری توصیه می گردد .

کلیدواژه ها:

تقاضای آزاد ، تقاضای محصور ، کشش قیمتی ، کشش درآمدی ، مدل تصحیح خطا