اولویت جهانی سرمایه گذاری سمت تقاضا به جای سمت عرضه در تأمین برق و پتانسیل کم نظیر بهینه سازی در ایران

چند برابر شدن قیمت نفت و گاز طی سال های اخیر، بـه طـور مضاعف توجیـه اقتصـادی فعالیـت هـای مـدیریت و کـاهش مصرف و تلفات را نسـبت بـه ظرفیـت سـازی سـمت تولیـد، نمایان ساخته و هم از دیدگاه ملی با گرایش بـه فعالیـت هـای کم هزینة اشتغال زا و هم از منظر منافع صـنعت بـرق در بـازار برق، اولویت فعالیت های بهینه سازی س مت تقاضـا بـه مراتـب بیشتر شده است . در این مقاله ابتدا نتایج محاسـبات آژانـس جهـانی انـرژی در بازگشت سرمایه سریع و یک ساله سرمایه گذاری سمت تقاضـا به ویژه برای کشورهای غیرعضو OECD قبل از سال 2015 ؛ و چند نمونه از برنامه ریزی های 20 ساله آتی و گذشته تامین برق دیگــر کشــورها، بــا اولویــت و ســهم حــدود 50 درصــدی فعالیت های بهینه سازی و کاهش مصرف؛ نشان داده مـی شـود . سپس با الگوبرداری برای ایران، سود قابل ملاحظه بهینه سـازی رایگان روشنایی مشـترکین خـانگی و مصـارف کشـاورزی و همچنین کاهش تلفات فشارضعیف، تا 7 برابر سـرمایه گـذاری اولیه محاسبه و نشان داده می شود . به بیان دیگر حتی در بسـتر تعرفه یارانه ای فعلی، بخش زیادی از فعالیت های بهینه سـازی، توجیه و اولویت اقتصادی دارند . صرف نظر از پتانسیل بـزرگ تامین بخشی از رشد بار آینده، درصورت استقرار بازار بـرق و ارتباط یافتن منافع صـنعت بـرق بـا خ ریـد و فـروش انـرژی، بهینه سازی دست کم یک سوم نیاز مصرف کنونی سـاعات اوج مصــرف، شــامل روشــنایی خــانگی، تلفــات فشارضــعیف و مصارف کشاورزی، بـا اقـدام مسـتقیم صـنعت بـرق، توجیـه اقتصادی خواهد داشت . ازنظر زمـان اجـرا تحقـق اهـداف در قالب برنامه های میان مدت میسر است . درصورتی که بازار برق به طور جدی مستقر نشود، گـرایش و منفعـت اصـلی صـنعت برق، کماکان مرتبط با ظرفیت سازی سمت عرضه خواهدبود .

کلیدواژه ها:

مصرف ، عرضه ، بازگشت سرمایه ، هزینه ، بازاربرق