آثار روند تاریخی تغییرات کاربری اراضی بر کیفیت آب سطحی و زیر زمینی مطالعه موردی: (حوزه آبخیز طالقان)

تأثیر تغییر کاربری اراضی درتغییرات کیفیت آب تولید شده از یک حوزه آبخیز از جمله چالش های مهم در مبحث تأمین آب برای مصارف مختلف می باشد. بر این اساس مشخص نمودن تأثیر انواع کاربری های اراضی در سطح یک حوزه آبخیز در معیارهای کیفیت آب موضوعی است که می تواند در اقدامات مربوط به کنترل کیفیت آب موثر واقع شود. تغییرات کاربری اراضی در حوزه آبخیز مورد مطالعه با استفاده از تفسیر عکس های هوایی و تصاویر ماهواره ای و تهیه نقشه های کاربریاراضی در سه مقطع زمانی شامل سال های 1349، 1366، 1381 مورد بررسی قرار گرفت. از سوی دیگر رابطه بین داده های فیزیکی و شیمیایی اندازه گیری شده مربوط به کیفیت آب حاصل از ایستگاه هیدرومتری موجود در منطقه با مقادیر تغییر انواع کاربری اراضی درمقاطع زمانی مورد مطالعه از طریق تجزیه و تحلیل همبستگی با ایجاد روابط رگرسیونی ساده و چند متغیره بررسی گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان دهنده اینست که از بین کلیه شاخص های اندازه گیری شده، مقادیر کلسیم، منیزیم، کلر، بی کربنات ها، نسبت سدیم قابل جذب ( SAR )، مجموع مواد جامد محلول ( TDS ) ، مجموع رسوبات معلق (TSS) و دبی آب دارای همبستگی معنی دار با تغییرات کاربری اراضی داشته، به طوری که همبستگی تلفیقی بین تغییرات کاربری اراضی با مقادیر کلسیم، منیزیم، کلر و مواد جامد محلول ( TDS ) نیز معنی دار بوده است. نتایج ذکر شده مبین این است که تغییر کاربری اراضی از اراضی دیم و آبی به اراضی مرتعی از یک سو و افزایش بیرون زدگی های سنگی به ویژه سطح بیرون زدگی های مارن نئوژن در منطقه تحقیق موجب بهبود کیفیت آب در حوزه آبخیز طالقان طی سال های 1349 تا 1380گردیده که نشان دهنده اثر منفی عملیات کشاورزی اعم از دیم و آبی در کاهش کیفیت آب می باشد.

کلیدواژه ها:

کیفیت فیزیکی و شیمیایی آب ، کاربری اراضی ، مواد جامد محلول ، حوزه آبخیز طالقان