مدیریت ریسک خشکسالی و ارایه الگوی گشت پیشنهادی استان خراسان شمالی

هدف اصلی این مطالعه پیش بینی خشکسالی استان خراسان شمالی برای مدیریت بهینه منابع آب و بررسی اثرات آن بر تولیدمحصولات کشاورزی این شهرستان است.آمار و اطلاعات مورد نیاز برای پیش بینی خشکسالی از ایستگاه های هواشناسی سینوپتیکموجود و پیش بینی اطلاعات تعیین الگوی کشت از سازمان جهاد کشاورزی شهرستان بجنورد جمع آوری گردید. بررسی و تجزیه وتحلیل داده های بارش و تعیین دورههای خشکسالی برای زمان گذشته و حال به کمک شاخص خشکسالی SPI با استفاده از نرم افزارDIP انجام شد. به منظور بررسی اثرات خشکسالی بر بخش کشاورزی رابطه میان بارش و درآمد که اثرات کاهش میزان بارش برعملکرد محصول و در نتیجه کاهش درآمد کشاورز بررسی گردید، در این بخش همچنین خسارتهای ناشی از خشکسالی دربخشکشاورزی نیز تعیین گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که مرطوب ترین و خشک ترین سالها، به ترتیب، سالهای 71-1370 و 68-1367 بوده است. در طی دوره آماری، منطقه مورد مطالعه مجموعاً 10 سال مرطوب و 11 سال خشک را پشت سر گذاشته است.همچنین شدیدترین خشکسالی مربوط به زمستان 1379 با میزان SPI تجمعی 2.85- وخفیف ترین خشکسالی مربوط به پاییز 1386 با میزان SPI تجمعی 0.54- می باشد براساس بررسی های بعمل آمده حدود 60 درصد از سطح زیر کشت آبی به غلات (گندم و جو)اختصاص یافته است .که علت این امر در انطباق فصل رشد این محصولات با رژیم آبدهی رودخانه ها می باشد. سازگاری محصولات بهشرایط اقلیمی، آب و خاک منطقه عامل دیگری است که موجب قبول الگوی کشت منطقه در بین کشاورزان شده است.

کلیدواژه ها:

پیش بینی خشکسالی ، الگوی کشت ، شاخص SPI ، نرم افزار DIP ، شهرستان بجنورد