مروری بر روش های ژئوفیزیک و ژئومکانیک در مدیریت م خازن هیدروکربنی

هدف از این مقاله بررسی پدیده های افت فشار مخزن، تراکم مخزن، کاهش حجم سازند مخزن، تغییر در میدان استرین و ایجاد جابجایی در سنگ های اطراف مخزن، ایجاد شکستگی، تغییر تراوایی و تخلخل، فرونشست سطح آزاد، تغییر شکل محیط مرتبط با مخزن که به طور متوالی رخ می دهند و نهایتاً دینامیک مخزن می باشد. از آنجا که بررسی این پدیده ها در مدیریت مخزن و تحلیل ریسک مرتبط با امنیت چاه ها، خطوط لوله و سکوها بسیار کارآمد است، از روش هایی که مکمل هم می باشند، استفاده می گردد که می توان به روش های لرزه ای 4D، کرانشی 4D و مدل سازی ژئومکانیکی اشاره کرد. ه دف ما معرفی روش گرانشی به عنوان محور موضوع و همبستگی آن با سایر روش ها و بررسی نحوه مدل سازی پدیده های ذکر شده و مروری بر تحولات و پیشرفت های استفاده از روش های ژئوفیزیک به ویژه گرانش در صنعت نفت می باشد. برای مثال ا ستفاده ه مزمان از داده های لرزه 4D، گرانش 4D و ژئومکانیکی می تواند برای نمایش توزیع استرین بعد از تراکم، در سنگ های روی مخزن استفاده شود. از نقطه نظر گرانش، زمانی که لایه های زیر سطحی حاوی مواد هیدروکربنی، نسبت به نقاط مشاهده روی سطح زمین جابه جا و یا تغییر شکل یابند، موجب تغییرات چگالی و نهایتاً تغییر در اثرات گرانشی مشاهده شده در سطح زمین می گردد که در عملیات های گرانشی و در بازه های زمانی مکرر اندازه گیری می شود. استفاده از این روش ها با دو رویکرد تحلیلی و عددی مدنظر قرار گرفته است که امروزه به عنوان روش های پیشرفته در کنترل مخازن مورد ا ستفاده قرار می گیرند. اعتبار این روش ها و اهمیت بررسی همزمان آنها در مخازن دریای شمال وبسیاری نقاط دیگر به اثبات رسیده است. در ایران هم مطالعاتی در این زمینه هر چند اندک و در بخش هایی محدود صورت گرفته است.

کلیدواژه ها:

افت فشار ، تراکم مخزن ، فرونشست ، جابجایی ، روش های ژئومکانیکی ، روش های لرزه ای و گرانشی 4D