بررسی اثر تنش کمبود آب بر میزان همبستگی صفات زراعی مؤثر در عملکرد روغن هیبریدهای آفتابگردان

به منظور ارزیابی اثرات تنش خشکی بر خصوصیات فیزیکی دانه هیبریدهای آفتابگردان، آزمایشی روی چهار هیبرید آفتابگردان در سه رژیم آبیاری (آبیاری پس از 50,100 و 150 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاسA بصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در مزرعه پژوهشی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران اجرا گردید. صفات مورد بررسی در این پژوهش شامل تعادا دانه در طبق، وزن تک دانه، وزن مغز دانه، وزن پوست دانه، میزان روغن دانه، عملکرد دانه و عملکرد روغن بود. با توجه به نتایج به دست آمده با افزایش تنش کمبود آب میزان تعداد دانه در طبق، وزن تک دانه، وزن مغز میزان روغن، عملکرد دانه و عملکرد روغن به ترتیب 53% ، 18% ، 20% ، 21% ، 79% و 83% کاهش داشتند بر این اساس مشخصگردید وزن پوست دانه در شرایط متفاوت رطوبت تغییر معنی داری نمی کند. مقایسه میانگین های انجام شده بین هیبریدها نشان داد هیبرید آلستار بیشترین میزان صفات تعداد دانه در طبق، وزن تک دانه، وزن پوست، عملکرد دانه و عملکرد روغن را کسب کرد اما بین این هیبرید و هیبرید آذرگل در ارتباط با صفات وزن مغز و میزان روغن تفاوت معنی دار آماری مشاهده نشد و دو هیبرید مذکور نسبت به سایر هیبریدهای بررسی در این تحقیق برتری محسوسی نشان دادند. همچنین نتایج حاصل از مقایسه میانگین های اثرات متقابل نشان داد در شرایط تنش کمبود آب هیبرید زودرس آلستار بیشترین میزان تمام صفات مورد بررسی بجز وزن مغز را به خود اختصاص داد و هیبرید آذرگل موفق به کسب بیشترین میزان وزن مغز گردید. محاسبه میزان همبستگی بین صفات مورد بررسی در این پژوهش نشان داد تحت تاثیر شرایط کم آبی عملکرد روغن دارای همبستگی مثبت و معنی دار با صفات تعداد دانه در طبق، وزن تک دانه، وزن پوست، میزان روغن و عملکرد دانه بود. بر اساس بررسی های انجام شده بین وزن مغز و صفات تعداد دانه در طبق، عملکرد دانه و عملکرد روغن همبستگی کم و غیر معنی داری وجود دارد.به طور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد عملکرد روغن بیشترین میزان همبستگی را به ترتیب با صفات عملکرد دانه(r=0/99 و تعداد دانه در طبق(r =0/87 داشت. بنابراین با توجه به نتایج به دست آمده مشخص گردید هیبرید زودرس آلستار به دلیل قابلیت حفظ اجزای مؤثر در تولید عملکرد دانه و عملکرد روغن در شرایط تنش کمبود آب به عنوان هیبرید برتر در شرایط کم آبی و سیستم های زراعت دیم معرف گردید

کلیدواژه ها:

همبستگی ، عملکرد روغن ، عملکرد دانه ، آفتابگردان