جمع آوری، احیاء و ارزیابی گونه های زراعی خانواده چتریان و بقولات (هویج، کرفس، جعفری، شوید، گشنیز، نخود فرنگی، لوبیا سبز و شنبلیله) جهت حفاظت از تنوع زیستی و استفاده در کشاورزی

توسعه دانش مهندسی ژنتیک و امکان انتقال ژن های مورد نظر از ژرم پلاسم گونه های وحشی به گونه های زراعی چشم انداز روشنی را در اصلاح و معرفی ارقام پرمحصول گشوده است. استان چهارمحال و بختیاری به لحاظ شرایط اقلیمی، توپوگرافی و خاک، رویشگاه گونه های متعددکیاهی و از جمله غنی ترین منابع گونه های زراعی و خویشاوندان وحشی آنها در کشور می باشد. متأسفانه دانش ما در خصوص خویشاوندان وحشی گونه های زراعی بسیار محدود است. هم زمان فرسایش ژنتیکی نیز در بعضی از مناطق جهان و ایران به ویژه استان چهارمحال و بختیاری به طور هشدار دهنده ای افزایش یافته است. با توجه به تنوع ژنتیکی گونه های زراعی و فرسایش شدید و روز افزون، ا ین گونه ها در معرض نابودی می باشند. لذا دلایل متعددی برای جمع آوری و احیاء گیاهان زراعی و فرسایش شدیدی و روز افزون، این گونه ها در معرض نابودی می باشند. لذا دلایل متعددی برای جمع آوری و احیاء گیاهان زراعی از جمله شناسایی، احیاء طبقه بندی بتانیکی و نیز مطالعه تنوع ژنتیکی و حفاظت آنها وجود دارد. چتریان شامل هویج، زردک، کرفس، جعفری، شوید، گشنیز و بقولات، شامل نخود فرنگی، لوبیا سبز و شنبلیله اهمیت فراوانی در تغذیه و ایجاد اشتغال در بخش کشاورزی دارند. متاسفانه گزارش مدونی از سطح زیر کشت این گونه ها در ایران وجود ندارد و همراه با سبزیجات گزارش می شود. قدمت کشت و کار آنها در ایران بسیار طولانی است. هویج و زردک بومی ایران بوده و از تنوع خوبی برخوردار می باشند. در این بررسی با توجه به دستورالعمل های IPGRI نسبت به تقسیم بندی استان بر اساس نقشه پراکنش کشت و کار گیاهان این خانواده اقدام شد. با توجه به این تقسیم بندی طی سال های زراعی 87-1384 از سطوح زراعی مناطق مختلف استان بازدید بعمل آمد و 10 نمونه از توده های زراعی کرفس، 11 نمونه شوید، 1 نمونه هویج، 6 نمونه شنبلیله و 5 نمونه جعفری جمع آوری و به بانک ژن ملی گیاهی ایران ارسال گردید.

کلیدواژه ها:

جمع آوری ، احیاء ، ذخایر ژنتیکی ، چهارمحال و بختیاری