زیبایی شناسی در معماری و خاستگاه ان در نقد معماری

به نام خالق عشق و زیبایی و سرچشمه تمام لطایف و ظرایف. از مقوله ای سخن در میان است که جوهر هستی و عصاره حیات به آن راه می برد و کمال و تعالی بشری با آن مفهوم می یابد. عشق مولود زیبایی است و چشم بصیرت می کرد عشق نشئت گیرد به هر کجا نظر افکند زیبایی می بیند. ریشه های آشکار و نهان و باطن و ظاهر و مفاهیم واژه ای زیبایی در فلسفه و هنر و ادبیات سرزمین کهنسال و دیرپای ایران چنان غنی و قوی و گسترده است که به آسانی نمی توان به گمان زنی آن پرداخت - مگر به حسب شوق و، و آن هم به مثابه کوزه ای از بحر. در اغلب مباحث فلسفی و معنوی، عشق - که خود رابطه تنگاتنگی با زیبایی دارد - ثمره غایی است، اما در فرهنگ معاصر ما پیوند میان زیبایی برخورد گسسته شده و همراه با آن خلاقیت نیز رنگ باخته است. حال دیگر خورد و زیبایی قرابت زیبا هم ندارند. هر یک راه خود را می رود که سخت خشک و ابزاری است و خالی از جاذبه این ماندگار و در نتیجه جایی هم برای ادغام و همراهی آن ها با یکدیگر و تجلی زیبایی خلاقیت باقی نمانده است. با نگاهی ساده اما موشکافانه به علوم، فنون و صنایع و هنرها می توان دریافت آنی در می یابیم که ماحصل کمال یافته و غایی آن ها به زیبایی خط می شود. حال این زیبایی گاه فقط در ظاهری زیبا جلوه گر می شود و گاه در جوهر اندیشه و عمل کردی به غایت مفید و درست و اصیل تجلی می یابد و گاه نیز هر دو را در خود دارد - که معماری می تواند چنین باشد. بر این اساس، در اینجا ارتباط زیبایی و معماری به صورتی بررسی می گردد که به این دو مقوله به شکلی موازی - و در کنار هم - پرداخت شود. یعنی در واقع از نگرشی به فضاهای معماری باز می گردیم به مبحث زیبایی و زیبایی شناسی و برعکس. بدین شیوه خواننده می تواند بار معنوی و حس زیبایی حقیقی را تدریجاً احساس و بررسی و تحلیل کند که این خود نتیجه واقعی مقاله را - که همانا بازتاب کیفی و معنوی است - باز می گوید. در آخر اشاره می شود که منابع متعددی مورد مطالعه بوده اند که هیچ یک سخنی در رد این حقیقت عینی و ساده نیاورده اند.