بررسی نقش مسجد محله در توسعه و کنترل نظام پایدار محله نمونه موردی محله سرخاب تبریز

سخن گفتن از مسجد در مقیاس محله، بدون شناخت معنی و مفهوم محله، ساختار کلی و اجزا و ابعاد انسانی و اجتماعی آن سخنی خام و میانتهی است. این ساختار معنایی و مقیاس انسانی و اجتماعی بر ساختار هندسی و عملکردی مسجد محله و اجزای آن اثری بارز و غیرقابل انکار دارد. معماری و شهرسازی اسلامى و هر یک از زیرمجموعه های آن همچون خانه، محله و شهر، و به ویژه مسجد ) قلب خانه و محله و شهر( چیزی نیست مگر انعکاسی کالبدی از اندیشه قدسی و فرهنگ نظاممند اسلامى. بنابراین بنیان ماهوى، ساختار کالبدی و حتی فرآیند رشد و توسعه پایدار مسجد در مقیاس محله در نظام معماری و شهرسازی اسلامى بر اساس و هماهنگ با قوانین ویژه رفتاری آن اندیشه و فرهنگ)اعم از رفتارهاى فردى، اجتماعى، و یا حقوقی و اخلاقى( است. حتی در نگرشی هوشمندانه مى توانیم بگوییم که حقیقت وجودی خانه، محله یا حتی شهر اسلامی و جوهر حاکمبر مجموعه صفات کیفی و کمی هر یک از آنها، همان حقیقت نظام رفتاری حاکم بر زندگی خانوادگى، همسایهگی و شهری اسلامی است.با ورود ناقص مدرنیته و عدم درک صحیح مهندسین و مسولین از مع نا و اصول آن و به دنبال تغییر در شرایط و عوامل موثر گسترش وتوسعه شهری در دوراناخیر اصول و معیارهای محله پایدار )هوییت. سرزندگی. دسترسی. تنوع. تامین خدمات و امنییت( کمرنگ تر شده است. آنچه که به عنوان هشدار و دغدغدی جدی مطرح است ظرفیت قابل تحمل محله است که با توجه به افزایش جمعییت واز بیین رفتن اصول معماری و شهرسازی پایدار سبب توسعه نامتوازن و عدم کنترل آن می شود. در این مقاله برآنیم که با روش مطالعات میدانی .تاریخی اسنادی و با بررسی و تحلیل نمونه موردی انتخاب شده که در گذشته به عنوان یک نظام پایدار محلی مطر ح بوده به طرح یک الگویی متناسب با شرایط جامعه امروزی )اجتماعی. فرهنگی. اقتصادی وغیره( بپردازیم بدیهی است که این الگو در عین حال که شرایط فعلی جامعه را در نظر دارد به مسائل هویتی و تاریخی نیز توجه دارد

کلیدواژه ها:

اسلام.ساختار.محله.نظام پایدار