اثرات ریزگردها و توفان های گردوخاک بر لایه تروپوسفر شهری ؛ مطالعه موردی شهرهای جنوبی استان همدان

یکی از مشکلات زیست محیطی در مناطق غربی ایران فعالیت توفان های ریزگردها در اتمسفر شهرها است . شهرهایملایر ، نهاوند و تویسرکان در غرب ایران از ورود توفان های گروخاک و ریزگردها آسیب پذیر هستند . دوره های آماریمختلف برای سه شهر در طول سالهای 1992 تا 2010 بررسی شده است . بر این اساس حداکثر وقوع گردوخاک در طولسال در شهر ملایر اواسط بهار ، در نهاوند اوایل بهار و اواسط تابستان و در تویسرکان اوخر بهار اتفاق افتاده است . بیشترینتعداد توفان گردوخاک در تویسرکان و کمترین آنها در نهاوند شکل گرفته است . تغییرات دوره ای گردوخاک در منطقهافزایش این پدیده اقلیمی را در سالهای اخیر مشخص کرده است . تغییرات فراوانی گردوخاک با افزایش ارتفاع روند مثبتی درمنطقه نشان داده است . وضعیت افزایش تعداد روزهای کاهش میدان دید با ماههای شاخص وقوع توفان گردوخاک درمنطقه مطابقت دارد و بیشترین تعداد روزهای با کاهش میدان دید مربوط به خرداد و تیربوده است . تحلیل همدیدی جونشان می دهد در نزدیکی سطح زمین در هنگام وقوع توفان گرادیان شدید فشار و ناپایداری و در سطح 500 هکتوپاسکالجریان همگرایی بر روی منطقه ایجاد شده است . در این مطالعه گردوغبار در خیابان های موازی با مسیر باد غالب به راحتیبه قسمتهای مرکزی شهر منتقل شده است. در اثر برخورد جریان گردوغبار با ساختمان های بلند شهر قسمتی از جریانریزگردها به طرف سطح زمین انتقال یافته ، قسمتی دیگر از جریان در بخش پشت به باد ساختمان حالت پیچشی ایجادنموده و بخشی دیگر از جریان در ارتفاعی بالاتر از ساختمانها از سطح شهر عبور کرده است . پوشش گیاهی در اطراف شهرهاریزگردها را در داخل شهرها کاهش داده و به عنوان یک عامل مثبت در کاهش آلودگی منطقه به حساب آمده است .

کلیدواژه ها:

گردوخاک ، ریزگرد ، شهر ، توفان ، آلودگی