ایثار و شهادت؛ درون مایه ادبیات داستانی جنگ و پایداری

حوادث عظیم و رویدادهای تکان دهنده ای که زندگی و تاریخ یک ملّت را متأثّر و دگرگون می کند، بی تردید فرهنگ، هنر، ادبیات و حتی بینش ها و نگرش های مردم آن کشور را در ابعادی وسیع دچار تطور و تحول می گرداند. دفاع هشتساله اعتقادی و یکپارچه مردم دلاور این سرزمینِ حادثه خیز در طول دو سه دهه اخیر بزرگ ترین رویداد تاریخی کشور ما به حساب می آید. این جنگ با جوهره ای تدافعی، معنوی و آزادی خواهانه تأثیرات شگفت انگیزی بر جوانب گوناگونزندگی اجتماعی، سیاسی، مذهبی، فرهنگی، ادبی و حتی شخصی مردمان این مرز و بوم بر جای نهاد و با دگرگون ساختنزندگی و زمانه، ادبیات را نیز که آیینه زمان است، دچار دگرگونی و تحول کرد؛ واز آنجا که ادبیات یک دوره با حوادث و مسائل آن عصر رابطه ای ناگسستنی دارد و در بازنمایی و انعکاس زیر و بم های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، و تاریخیجوامع انسانی نقشی محوری ایفا می کند؛ باعث پدید آمدن یک جریان گسترده و نیرومند ادبی گردید. با حادث شدن این رخداد پرتلاطم و دردانگیز، نویسندگان ادبیات داستانی جنگ در ثبت و درج هنریِ آن از همانروزهای آغازین جنگ، که فضایی سرشار از شور، التهاب و تب آلودگی بر آن حاکم بود، تا واپسین لحظه های نبرد و حتی تا هم اکنون، که تفاوتهای فراوانی در نحوه نگاه و نگرش هنرمندان و مردم نسبت به جنگ ایجاد شده، دست از تلاش و نوشتن برنداشته اند تا بتوانند هم ریشه و هویت تاریخی این ملّت را به هنگام وزش تندبادهای حادثه های هول انگیز استوارو ماندگار کنند و هم راه نوی در برابر دیدگان نسلهایِ نو به نوِ آینده بگشایند و مرزهای رهایی و رستگاری را به آنان نشان بدهند. از آنجا که اگر بخواهیم تمام رویدادهای بزرگی که در تاریخ زندگی بوجود آمده و در صفحات تاریخ ثبت شده را مشخص کنیم و آنها را ارزیابی کنیم هیچکدام از آنها ارزشمندتر و با اهمیت تر از مسأله ایثار و شهادت نیست ؛ مانیز در این مختصر از میان بیش از صدها رمان و داستان مربوط به دفاع مقدس در ایران، ناگزیریم تنها به تعداد اندکی که دارای ارزش ادبی قابل قبولی به شمار می آیند و به درون مایه ایثار و شهادت در ادبیات پایداری کشورمان پرداخته اند اشاره کوتاهی بنمائیم .

کلیدواژه ها:

ایثار ، شهادت ، ادبیات داستانی جنگ ، مقاومت و پایداری