بررسی سیاست دینی سلجوقیان و تجلی آن در عتبه الکتبه

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله کنفرانسی
زبان: فارسی
مشاهده: 406

فایل این مقاله در 15 صفحه با فرمت PDF و WORD قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

OSPL01_110

تاریخ نمایه سازی: 21 اردیبهشت 1397

چکیده مقاله:

سلجوقیان که از نژاد ایرانی نبودند و از این نظر ، توجیهی برای فرمانروایی بر ایرانیان نداشتند، لاجرم به سیاست مذهبی متوسل می شدند و به نام اسلام و خلیفه حکومت می کردند. نقش دبیران و نویسندگان این دوره در توجیه و تحکیم این سیاست دینی قابل توجه است. در متون منثور این عصر به خصوص نامه های دیوانی و اخوانی این دوران که بخش عمده ای از آن در کتاب عتبه الکتبه نوشته منتجب الدین بدیع آمده است (و مورد تحقیق دراین مقاله است) به عناصری دینی همچون استخاره و طلب خیر از خداوند در همه امور ، توجه به عدالت و دادگستری، جلب دعای نیک رعایا، شکر نعمت، تایید و نصرت خداوندی، احترام به علما و سادات و اهل دین و بالاخره توجه به قیامت و کسب رضای ایزدی دیده می شود. برطبق شواهدی که از کتاب عتبه الکتبه که حاوی 39 نامه و فرمان حکومتی و 64 نامه موسوم به اخوانیات است ،استخراج شده، نویسنده منتجب الدین بدیع که از دبیران سرشناس عهد سلطان سنجر است می کوشد تا از عناصر دینی حداکثر بهره را برده و فرمان های حکومتی را آب و رنگ دینی و الهی دهد.حاصل این بررسی مشخص می کند که سلجوقیان مانند همه دیگر حاکمان دینی که در تاریخ به نام خلیفه و به اسم اسلام بر مردم ایران حکومت کرده اند، از عناصر دینی در ایجاد مشروعیت سیاسی خود کمال بهره را برده و به خصوص در مکاتبات اداری، عزل و نصب ها و اغلب شیون سیاسی حکومت، با استناد به آیات و احادیث و دیگر مولفه های دینی، روشی اقناعی را در فرمانروایی بر رعایا در پیش گرفته اند.

نویسندگان

حیدر رحیمی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد واحدتهران مرکزی-ایران