بررسی اثر تنش شوری بر برخی از صفات بیوشیمایی جمعیتهای گندم Triticum boeoticum

گندم به عنوان یکی از مهمترین محصولات زراعی در ایران، گیاهی نسبتا متحمل به شوری، با آستانه تحمل به شوری m/ds 6 مطرح میباشد. گیاهان وحشی خویشاوند گیاهان زراعی منابع مهمی برای یافتن ژنهای اعطا کننده تحمل به تنش شوری است به همین دلیل مطالعات مختلفی برای شناسایی خویشاوندان وحشی متحمل به تنش شوری گرفته است. تحمل به تنش شوری در گندم به توانایی دفع یون سدیم ارتباط دارد هر چه توانایی گندم در دفع یونهای سدیم کمتر باشد آن گندم به تنش شوری حساستر است. این پژوهش در سال زراعی 96 -1395 در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان مورد بررسی و اجرا قرار گرفت. ده جمعیت مختلف از گندم boeoticum Triticum از مناطق مختلف ایران جمعآوری گردید سپس در گلخانه آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار کشت گردیدند و در دو سطح صفر و 150 میلیمولار مورد آنالیز آماری قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات شامل رنگیزههای فتوسنتزی (کلروفیل a, b ، کل، کاروتنوییدها)، قندهای احیا و پروتیین نشان داد که بین سطوح تنش شوری و همچنین بین جمعیتها از نظر صفات مورد بررسی اختلاف معنیداری وجود دارد. در اغلب صفات مورد بررسی اثر متقابل جمعیت × شوری در سطح اختلاف یک درصد معنیدار شدند. در اثر متقابل کلروفیل a و کل، ژنوتیپهای B1 و A10 بیشترین میانگین را در سطح تنش داشتند و کمترین میانگین در هر دو مربوط به ژنوتیپ A11 بود. در اثر متقابل قندها ژنوتیپ A10 در شرایط تنش حداکثر میزان جذب قند و ژنوتیپ C7 حداقل میزان جذب قند را دارا بودند. بنابراین ژنوتیپهای مختلف در سطوح شوری، پاسخهای متفاوتی از خود نشان دادند و مقاومتهای متفاوتی داشتند. بنابراین به نظر میرسد ژنوتیپهای متحمل برای کاشت در اراضی شور مناسب هستند.

کلیدواژه ها:

تنش ، بیوشیمایی ، کاروتنویید ، فاکتوریل