بررسی ارتباط آموزش فلسفه برای کودکان در تربیت شهروند جهانی

یکی ازدغدغه های اصلی جامعه کنونی که پایه ریزی درجهت تشکیل جامعه ای سلامت و رشد یافته است . بحث شهروندی وتربیت شهروند خوب است . مفهوم شهروندی در درجه اول دارای وجوه مشترک با مهارتهای زندگی در سطح محلی و ملی و در درجه دوم به مهارتهای زندگی درجامعه جهانی ارتباط دارد لطفآبادی ، 1331 .هدف اساسی تربیت شهروند مطلوب درهر جامعه ای ، انتقال مجموعه ای ازدانش ها ، ارزش ها و مهارتهای لازم برای دوام ورفاه آن است که اینبویژه در مدارس و از طریق فرآیندهای آموزشی تحقق می یابد .دانش آموزان نیازمند آن هستند که درزمینه ی اخلاقی ،رشد اجتماعی ،دانش ودرک درست وعینی ازجهان را آموزش ببینند. بنابراین آموزش شهروندی به دانش آموزان به منظور توانایی بخشیدن به آنان برای مشارکت و تصمیم گیری درست درفرآیند زندگی اجتماعی وفرهنگی وداشتن یک نقش مؤثردرجامعه درسطح محلی، ملی وجهانی ، نیازمند آموزش درست اندیشیدن وآموزش انواع مهارتهای تفکر بویژه الگویی جدید » آموزش فلسفه برای کودکان « تفکرمستقل ،تفکرمنطقی ،تفکرحل مسأله ، تفکرخلاق وتفکر نقاد است .در دهه 1691 ، متیو لیپمن ، با ارائه برنامه یدرعرصه تعلیم و تربیت مطرح می نمایدو به صورت رسمی ،آموزش مهارتهای تفکر درموردکودکان حتی پیش از ورود به دبستان راممکن تلقی می کندو فلسفه را به عنوان شیوه ای برای پرورش تفکرانتقادی وخلاق مورد استفاده قرار می دهد مرعشی ، 1336 به نظرمی رسدکه آموزش فلسفه برای کودکان می تواندزمینهساز ایجاد مهارت های ارزشمندی دردانش آموزان برای تربیت شهروند مطلوب و جهانی گردد. بنابراین با توجه به اینکه یکی ازمهمترین هدفهای نظام تعلیم و تربیت پرورش شهروندانی آگاه به حقوق و وظایف خود و همچنین متعهد درقبال جامعه است لازم و ضروری به نظر می رسدکه به بررسی ارتباط آموزش فلسفه برای کودکان درتربیت شهروندی پرداخته شود تا با لحاظ کردن این آموزش ها دربرنامه ریزی درسی مدارس بتوانیم گامهای بلندی را برای تربیت شهروند خوب ملی وجهانی فراهم آوریم. سوالات پژوهش: -1 ارتباط آموزش فلسفه برای کودکان درتربیت شهروند جهانی چیست ؟-2 ارتباط آموزش فلسفه برای کودکان با مؤلفه های شهروند جهانی چیست ؟ -3 ارتباط آموزش فلسفه برای کودکان با اهداف تربیت شهروند جهانی چیست ؟ چارچوب نظری : در این تحقیق به بررسی دومفهوم مهم تربیت شهروند جهانی و فلسفه برای کودکان وارتباط آنها پرداخته شده است . درتربیت شهروندی با جنبه جهانی ،دانش آموزان به دانش ، مهارت و نگرش هایی نیاز دارند که آنهارا قادر سازد به عنوان عضو یک جامعه جهانی حضور فعال در عرصه های مختلف داشته باشندو از فرصت ها و تهدیداتی که آنها را درسطوح مختلف زندگی دربرگرفته آگاه شوند.بدین منظور می توان مؤلفه های تربیت شهروندی را شامل دانش و فهم ، مهارتو ارزش های مربوط به شهروندی دانست فرمهینی ، 1336 همچنین دانش آموزان باید ازطریق تربیت شهروندی قادرباشند به شأن و منزلت انسانی احترام بگذارند، بایکدیگر همکاری وتعامل داشته باشند ، اصول عدالت اجتماعی را توسعه دهند ،در فعالیتهای سیاسی ومدنی جامعه مشارکت فعال داشته باشند وقدرت ارزیابی و نقد مسائل درجامعه خود و درسطح وسیع تر درعرصه جهانی را پیدا کنند. برنامه ی درسی فلسفه برای کودکان به وسیله متیو لیپمن و دستیاران وی دردانشگاه مونتکلیر ایالت نیوجرسی آمریکا نوشته شد.این برنامه هدفهای روشنی دارد .ذهن راواداربه عمل می کند این کاررا از طریق چالش ها ، تفکراصولی و تعامل ساختاری انجام می دهد. این برنامه درعین حال هدف اجتماعی نیز دارد وآن نیزدارد وآن آموزش فرایندتصمیم گیری دموکراتیک است .از مهمترین هدفهای این برنامه بهبود توانایی تعقل ، پرورش خلاقیت ، رشدفردی ومیان فردی ، پرورش درک اخلاقی وپرورشتوانایی مفهوم یابی در تجربه است لیپمن ، 1631 ، قائدی ، 1336 داستان هاواجتماع پژوهشی از مؤلفه های مهم این برنامه است. روش: دراین تحقیق ازدو روش تطبیقی و استنتاجی قیاسی استفاده شده است.یافته ها : باتوجه به داده های حاصل از دیدگاه ها ونظریه های دانشمندان و برخی از آراء موجود درمنابع و نیزپژوهشهای انجام شده درزمینه ی فلسفه برای کودکان و تربیتشهروند جهانی می توان بیان نمودکه برنامه ی آموزش فلسفه برای کودکان ،مؤلفه ها و اهداف آن با تربیت شهروند جهانی ،مؤلفه ها و اهداف آن وجوه مشترک بسیاری دارند .آموزش فلسفه برای کودکان از طریق اجتماع پژوهشی با هدف پرورش تفکر واستدلال می کوشد تا با ارائه مفاهیم ومضامین فلسفی درقالب داستان ، قدرت استدلال و تحلیل مسائل مرتبط با زندگی واقعی را تقویت نماید و باعث رشدامنیت ، عزت نفس ،اعتمادمتقابل ،مهارتهای عاطفی ؛مهارتهای بین فردی وپذیرش دیدگاههای متفاوت و رشد هویت جمعی ودرنهایت تربیت شهروند مطلوب درسطح ملی وجهانی گردد.نتیجه گیری : بسیاری ازمهارتهایی که از طریق برنامه ی آموزش فلسفه برای کودکان تقویت می شود درواقع مهارتهایی هستندکه محورهای اصلی تربیت شهروندی را تشکیلمی دهند.بطورکلی دانش آموزان از طریق این برنامه به دانش ، مهارتها و نگرشهایی دست پیدا می کنند که آنها را قادر می سازد به عنوان عضو یک جامعه جهانی حضور فعال در عرصه های مختلف داشته باشند. از این رو می توان ادعا نمودکه برنامه آموزش فلسفه برای کودکان ازطریق اجتماع پژوهشی ، یکی ازمناسب ترین روش های تربیت است که منجربه تربیت شهروندان آگاه ، فکور ومسئول درسطح جامعه ی محلی ؛ ملی وجهانی می شود.