بررسی وضعیت پژوهش های دینی در حوزه روانشناسی و تعلیم و تربیت در دو دهه گذشته ایران

زمینه و هدف : امروزه متون علمی یکی از منابع مهم رشد و توسعه دانش و دانشگاه ها محسوب می گردد و متخصصان رشتههای گوناگون در هر مقطع تحصیلاتی از آنان به منظور برآوردن اهداف حرفه ای خود استفاده می کنند . با توجه به این که دردهه اخیر میزان تولید متون علمی در ایران در حال افزایش بوده است ، این مطالعه با هدف طبقه بندی موضوعی ، تجزیه وتحلیل تئوریکی و روش شناختی ، نیل به وجوه اشتراک و افتراق ، دستیابی به نتایج مشابه و متعارض در پژوهش هایروانشناسی و تعلیم و تربیت با محوریت دین ونهایتا شناسایی و تبیین نیازهای پژوهشی در این حوزه انجام شده است .روش بررسی : روش تحقیق در علوم رفتاری عمدتاً روش توصیفی است که در آن پژوهشگر به توصیف عینی، واقعی و منظمخصوصیات یک موضوع یا یک موقعیت می پردازد و آن چه را که هست بدون هیچ گونه دخالتی یا استنتاج ذهنی گزارش میدهد . این پژوهش درسال 1393 در شهرستان مشهد و با روش فرا تحلیل به توصیف تولیدات علمی در حوزه روانشناسی وتعلیم و تربیت دینی مندرج در نشریات، کتب، مقالات و تحقیقات پرداخته است . انتخاب نمونه آماری به شیوه تصادفی سادهانجام گردید و نهایتا با توجه به معیارهای مد نظر 42 تحقیق، 54 مقاله، 27 کتاب و 17 نشریه به منظور تجزیه و تحلیل نهایی انتخاب شدند .یافته ها : یافته نشانگر آن است که در حوزه تعلیم و تربیت دینی در دو دهه گذشته مقالات بسیار اندکی ارائه شده است . همچنین مقالات مبتنی بر ترجمه متون علمی در حیطه تعلیم و تربیت دینی از کمترین فراوانی برخوردار بوده است . متخصصانروانشناسی دینی کمتر به تحقیقات بنیادی وزیربنایی پرداخته اند و این امر موجب عدم ارائه مقالات ترکیبی و تألیفی از سویآنان شده است . نیز در حیطه تعلیم و تربیت در مقایسه با روانشناسی پژوهش های کمتری انجام شده است این در حالی استکه در قلمروی تعلیم و تربیت دینی تدوین مقالات مبتنی بر ترجمه بسیار کم صورت گرفته است .نتیجه گیری : انجام تحقیقات روانشناسی با جهت گیری شناختی در آینده کاملاً محسوس است. توجه متخصصان حیطهتعلیم و تربیت دینی به زیر مجموعه هایی چون تبیین اهداف و روش های ارزشیابی کاملاً محرز است. توجه محصلان حوزه بهعلم روانشناسی جدید. تدوین سرفصل درس روانشناسی در دروس مورد مطالعه حوزویان. هدایت اساتید حوزه به انجام پژوهشهای کاربردی تر. توجه مؤسسات دولتی و مدارس دینی به پتانسیلهای علمی تحقیقاتی زنان. انجام بیشتری از پژوهش ها درقالب رساله تحصیلی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در رشته روانشناسی با محوریت دین.

کلیدواژه ها:

پژوهش ، دین ، روانشناسی ، تعلیم و تربیت