مطالعه مقادیر مختلف بذر در کشت انتظاری و بهاره عدس دیم

دستیابی به یک عملکرد خوب مستلزم سبزمحصول خوب است. تراکم مناسب ضمن استفاده کامل از مواد غذائی و رطوبت، به خوبی با علفهای هرز رقابت میکند. حد مطلوب تراکم کاشت بسته به شرایط محیطی و تیپ گیاه فرق میکند. از سوی دیگر یکی از روشهای مؤثر در مورد بالا بردن کارائی استفاده از بارندگیها در فصل زراعی، انتخاب زمان کاشت مناسب است. بطور کلی زمان کاشت تاثیر اساسی بر رشد گیاه دارد، زیرا نوع شرایط محیطی را که در مراحل مختلف رشد، گیاه با آن مواجه خواهد شد تعیین خواهد کرد. این تحقیق درسال زراعی 82-1381 شروع شده و به مدت دوسال زراعی به منظور بررسی امکان کشت زمستانه عدس دیم در شرایط آب‌وهوائی منطقه شمال خراسان و مقایسه آن با کشت معمول بهاره، و نیز بررسی میزان بذر مناسب در هر یک از تاریخ‌های کاشت به مدت دو سال زراعی (83-1381) اجرا گردید. آزمایش دارای دو عامل زمان کاشت (انتظاری و بهاره) و میزان بذر (در چهار سطح 50، 100، 200 و 400 بذر در متر مربع) بوده که به روش آماری فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. موارد ثبت شده عمدتاً شامل تاریخ سبز شدن، درصد پوشش، زمان گلدهی، ارتفاع بوته، تاریخ رسیدگی، تعداد روز تا گلدهی و تعداد روز تا رسیدگی و بیماریها بوده و پس از برداشت نیز عملکرد هر کرت و وزن صددانه اندازه‌گیری گردید. تجزیه آماری ساده و مرکب با استفاده از برنامه‌های رایانه‌ای صورت گرفت و میانگین‌ها نیز بر اساس روش دانکن مقایسه شدند. نتایج نشان داد که در هر دو سال آزمایش، از نظر آماری تفاوت بین میانگین عملکرد دانه درتاریخ کشت انتظاری نسبت به بهاره بسیار معنی‌دار بود اما در سال اول، بین میانگین عملکرد سطوح مختلف مقادیر بذر تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. میانگین عملکرد دانه کشت بهاره و انتظاری در سال اول به ترتیب 407 و 744 و در سال دوم 441 و 638 کیلوگرم در هکتار بود. در هر دو سال آزمایش بیشترین عملکرد دانه در سطوح مختلف عامل میزان بذر، مربوط به تیمار 200 بذر در متر مربع بود. در بررسی میانگین دو ساله عملکرد در اثر متقابل تیمارها نیز، بیشترین عملکرد دانه به میزان 812 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار 200 بذر در متر مربع کشت انتظاری بود که با سایر تیمارها تفاوت آماری معنی‌دار (در سطح 5 درصد) داشت. میانگین دوساله عملکرد در کشت انتظاری و بهاره به ترتیب 691 و 424 کیلوگرم در هکتار بود. در مجموع با توجه به افزایش قابل توجه میانگین عملکرد کشت انتظاری (63درصد) نسبت به کشت بهاره و نیز وضعیت استقرار خوب محصول و عملکرد مناسب در تیمار 200 بوته در متر مربع، کشت این محصول در شرایط دیم شمال خراسان به صورت انتظاری و با میزان بذر 200 بوته در متر مربع قابل توصیه است.

کلیدواژه ها:

عدس دیم ، میزان بذر ، تاریخ کاشت ، کشت انتظاری ، عملکرد دانه