مطالعه شاخص های مقاومت به خشکی در عدس(Lens culinaris Medik)

به منظور ارزیابی شاخص های مقاومت به خشکی، آزمایشی با استفاده از طرح کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط تنش و بدون تنش خشکی برای20ژنوتیپ عدس در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی زنجان در سال زراعی 1383 اجرا گردید.براساس عملکرد در شرایط بدون تنش(YP) و تنش(YS) ، شاخص های کمی مقاومت به خشکی از قبیل: میانگین بهره وری(MP) ، شاخص تحمل(TOL) ، میانگین هندسی بهره وری(GMP) ، میانگین هارمونیک(HM) ، شاخص حساسیت به تنش(SSI) ، شاخص معیار برتریت(P) وشاخص تحمل تنش(STI) محاسبه شدند.اختلاف بسیار معنی داری بین کلیه شاخصها و عملکردهای بدون تنش و تنش وجود داشت که بیانگر وجود تنوع ژنتیکی و امکان انتخاب برای مقاومت به خشکی و دورگ گیری برای مطالعات ژنتیکی و اصلاحی بعدی می باشد. در شرایط تنش و بدون تنش آبی بیشترین عملکرد و نیز بیشترینSTI,GMP, HM و MPمتعلق به ژنوتیپ شماره 5 (TN-1768) بود.تحلیل همبستگی عملکرد درمحیط تنش و بدون تنش و شاخص های مقاومت به خشکی نشان داد که GMP,STI,HM ,MPمناسب ترین شاخص ها برای غربال سازی ژنوتیپهای عدس می باشند.با توجه به این چهار شاخص و عملکرد بالا در دو محیط تنش و بدون تنش بهترین لاینهای مقاوم به خشکی ژنوتیپهای 5 (TN-1768)، 19(زیبا) و1 (Flip-97-8) تشخیص داده شدند. نمودار چند متغییره بای پلات نشان داد که ژنوتیپ های 5(TN-1768) ، 18( قزوین) ،4 (TN-1751) ، 1(Flip-97-8) ، 19 (گچساران )و 6 (ILL-6439)در مجاورت بردارهای مربوط به شاخص های مقاومت به خشکی یعنیGMP,STI,HM,MP قراردارند.همچنین توزیع لاینها در فضای بای پلات وجود تنوع ژنتیکی ژنوتیپها نسبت به تنش خشکی را نشان داد.تجزیه خوشه ای نشان داد که بیشترین فاصله ژنتیکی بین ژنوتیپهای مقاوم5(TN-1768) ، 4 TN-1751)) ، 15 (TN-1756) ، 1((Flip-97-8، 6 (ILL-6439) و 18 ( قزوین) و ژنوتیپهای حساس3 (TN-1778) ، 9 (ILL-6030) ، 7 (ILL-7135) ،17 (TN-1773) ،11(TN-1758) ، 20 (گچساران (و16(ILL-6002) می باشد.

کلیدواژه ها:

عدس ، شاخص های مقاومت به خشکی ، بای پلات ، تجزیه خوشه ای