بهبود مدیریت نیتروژن با استفاده از پارامتر شاخص تغذیه نیتروژن و دستگاه کلروفیل متر در مزارع گندم

نیتروژن مهم ترین عنصر غذایی محدود کننده تولید گیاهان زراعی در بسیاری از نواحی جهان می باشد. بنابراین، تشخیص وضعیت تغذیه نیتروژن گیاه از طریق روش های ساده، سریع و کم هزینه امری ضروری است. بدین منظور آزمایشی برای بررسی وضعیت تغذیه نیتروژن مزارع گندم و تعیین زمان مناسب مصرف کود نیتروژن سرک با استفاده از پارامتر شاخص تغذیه نیتروژن (NNI) و دستگاه کلروفیل متر (SPAD) در سال زراعی 91-1390 در سطح مزارع گندم شرکت سهامی مزرعه نمونه گرگان در شرایط مدیریت زراعی متداول بر روی دو رقم گندم کوهدشت (مزرعه A) و مروارید (مزارع C,B و D) اجرا شد. نمونه برداری ها در مراحل اصلی نمو (اواسط و اواخر پنجه زنی، ساقه رفتن، آبستنی، گرده افشانی) انجام شد. در هر نمونه برداری ماده خشک، غلظت نیتروژن در بوته (به روش کجلدال) و مقدار سبزینه برگ با استفاده از کلروفیل متر اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تا مرحله ساقه رفتن میانگین NNI در کلیه مزارع (به استنثنای مزرعه A با NNI برابر 1/05 در مرحله ساقه رفتن) کمی پائین تر از وضعیت مطلوب (NNI<1) بود، به طوری که مزرعه C کمترین NNI تا مرحله ساقه رفتن (NNI-0/87) را به خود اختصاص داد و پس از آن تا مرحله گرده افشانی مقدار NNI تا 0/70 کاهش یافت. بررسی روابط رگرسیونی بین غلظت واقعی نیتروژن و اعداد قرائت شده توسط کلروفیل متر در مراحل اواخر پنجه زنی (R(2)-0/43) ساقه رفتن (R(2)-0/67) و آبستنی (R(2)-0/48) رابطه خطی را نشان داد. اما زمانی که از مقادیر میانگین NNI و اعداد کلروفیل متر در برازش معادله استفاده شد، معادله ساده خطی با ضریب تبیین بالاتر از 0/60 توانست این روابط را توجیه کند. به طوری که در هر یک از سه مرحله اعدد قرائت شده به ترتیب 14/15، 14/17 و 17/56 نشان دهنده وضعیت مطلوب تغذیه نیتروژن (NNI-1) بود. بنابراین، استفاده از دستگاه کلروفیل متر به همراه NNI روشی ساده و سریع برای تخمین وضعیت تغذیه نیتروژن و پیش بینی نیاز کود سرک نیتروژن در مزارع گندم می باشد.

کلیدواژه ها:

شاخص تغذیه نیتروژن ، غلظت نیتروژن ، کلروفیل متر ، گندم