تحلیل فراوانی و ارزیابی مدل های مختلف پهنه بندی خشکسالی خراسان جنوبی با کاربرد نمایه دهک ها

خشکسالی هر ساله خسارات زیادی را بر بخشهای مختلف زیست محیطی و اقتصادی وارد می سازد، بسیاری از این اثرات در کشاورزی و بخش های وابسته به آن صورت می پذیرد. توزیع نامناسب زمانی و مکانی بارندگی باعث بروز خشکسالی می شود. از اینرو شناسایی مناطق مستعد خشکسالی و ایجاد نظام هشدار و پیش آگاهی امری اجتناب ناپذیر است. در این مطالعه، برای تعیین وقوع و پایش خشکسالی و میزان اثر آن بر مناطق مختلف استان خراسان جنوبی، شاخص دهک ها (DPI) در یک دوره آماری 24 ساله بر اساس داده های بارش 23 ایستگاه در نقاط مختلف منطقه محاسبه شد و پهنه بندی خشکسالی با استفاده از نرم افزار ARC GIS10 انجام گرفت و با تحلیل فراوانی شدت خشکسالی، سالهای همراه با خشکسالی در بیش از 50% ایستگاه ها شناسایی شد که در این میان طی سالهای 80-1378 و 87-1386، 95 درصد ایستگاه ها با خشکسالی شدید و بسیار شدید مواجه بوده اند. به منظور پایش خشکسالی و برای کمک به برنامه ریزی دقیقتر، روش های درون یابی بر اساس مدل های کریجینگ و IDW و Spline مورد بررسی قرار گرفت، برای ارزیابی مدلها از تکنیک های ارزیابی متاقبل استفاده شد. نتایج نشان داد از این بین، روش IDW بهترین مدل در استان می باشد و در نهایت پهنه بندی شدت خشکسالی با روش IDW انجام گرفت. پهنه بندی استان بر اساس شاخص دهکها نشان داد گسترش خشکسالی با شدتهای مختلف بصورت میانگین حدود 34.1 درصد استان تحت تأثیر خشکسالی های شدید، 21 درصد مساحت استان شرایط نرمال یا ترسالی، 17 درصد خشکسالی ملایم و 6 درصد نیز خشکسالی های بسیار شدید را تجربه کرده اند.

کلیدواژه ها:

فراوانی خشکسالی ، مدل های پهنه بندی ، GIS