بازشناسی تحلیل سازه ای انواع کلاه فرنگی و خیشخان در معماری سنتی حاشیه کویر یزد

تنوع اقلیمی ایران سبب استفاده از ساختمایه های مختلف و روش های متنوع در ساخت بناها شده است. تاثیر این تنوع اقلیمی به وضوح در سازه بناهای کشور قابل مشاهده است. خیشخان و کلاه فرنگی دو نمونه ازعناصر سازه ای هستند که موجب تفرق بناهای حاشیه کویر از سایر بناهای موجود در اقلیم های متفاوت می شود. آشنایی با این سیستم های سازه ای و روند تکامل آنها امکان شناخت هرچه بهتر فنون مورد استفاده رافراهم ساخته و آغاز مسیری است تا بتوان به بررسی روابط موجود بین عناصر ساختمانی با عوامل تاثیر گذار بر سازه همچون ویژگی های جغرافیایی و اقلیمی پرداخت. در این پژوهش در ابتدا با اشاره ای کوتاه بهتاریخچه نحوه بهره برداری از نور و باد مطلوب در معماری سنتی، به معرفی خیشخان و کلاه فرنگی پرداخته شده؛ و تفاوت عمده بین این دو عنصر ذکر گردیده است. سپس با شبیه سازی این عناصر به وسیله نرم افزارراینو نحوه آجر چینی، انتقال نیروها و مقاطع آنها نشان داده شده است. این امر باعث شناخت هرچه بهتر سازه های سنتی می شود؛ در واقع انجام این پژوهش نه به خاطر استفاده مجدد این عناصر در دنیای مدرنتیه؛ بلکه برای پی بردن به تکنیک های به کار رفته در گذشته و الگوبرداری غیر شکلی از آنها یک ضرورت محسوب می شود.

کلیدواژه ها:

خیشخان ، کلاه فرنگی ، نورگیر ، بادگیر ، روزن های سقفی ، معماری ایرانی