فنولوژی گیاه کمای بیابانی Ferula foetida (مطالعه موردی: منطقه عطائیه نیشابور)

مناطق خشک و بیابانی حدود 70 درصد مساحت کشور را تشکیل می دهند. از جمله گونه های گیاهی که در این محیط جغرافیایی می روید، کمای بیابانی Ferula foetida است. در ایران، گیاه در استانهای خراسان، سمنان و سیستان و بلوچستان رویش دارد. این گیاه ع لاوه بر ترسیب کننده کربن و مواد اکسیژن، محافظ خاک، تولی کننده علوفه دامی، حاوی ترکیبات اولیه دارویی و صنعتی بوده و سبزی خوراکی انسانی نیز محسوب می گ ردد. یادداشت برداری میدانی در سه منطقه از شهرستانهای نیشابور، سبزوار و کاشمر در استان خ راسان رضوی انجام شده است. در هر منطقه سه ترانسکت و بر روی هر ترنسکت، 20 نقطه به صورت تصادفی انتخاب گردید. روش نمونه گیری، روش فاصله ای نقطه یک چهارم (Point Center Quarter Method) بود. پس از تعیین سطح حداقل پلات با توجه به شرایط بیابانی منطقه، اقدام به استقرار سه پلات 100 متر مربعی به صورت تصادفی در واحدهای نمونه برداری گردیده و تعداد بوته های گیاه شمارش شد. طبق نتایج به دست آمده، رشد رویشی گیاه از اواخر بهمن تا اواسطاسفند شروع شده و در پایه هایی که به گل نمی روند تا اواخر اردیبهشت ادامه دارد. از اوایل خرداد گیاه وارد مرحله رکود و خواب زمستانی می شود. رشد ساقه گل دهندههمراه با روش رویشی در پایه های گلدهنده، از نیمه اول اسفند تا نیمه اول فروردین طول می کشد. مرحله رشد گل آذین از نیمه اول تا اواخر فروردین طول می کشد. دوره گلدهی کامل از اواسط فروردین تا اوایل اردیبهشت ادامه می یابد. مرحله رسیدن بذر از اوایل اردیبهشت شروع و تا اواسط اردیبهشت طول می کشد. مرحله ریزش بذر از اواخر اردیبهشت شروع و حداکثر تا اوایل خرداد ایجاد می شود. در این زمان برگهای طوقه ای کاملاً از بین رفته و تنها ساقه و گل آذین مشاهده می شود. اینک رنگ ساقه کاملاً قهوره ای شده و میوه ها به رنگ زرد متمایل قهوه ای در آمده اند. خواب زمستانی گیاه در ا واخر اردیبهشت و اوایل خرداد شروع شده و بوته هایی که به گل رفته اند از بین می روند. بقیه بوته ها هم پس از زرد شدن و از بین رفتن برگهایشان به خواب می روند.

کلیدواژه ها:

کمای بیابانی ، Ferula foetida ، فنولوژی ، عطائیه نیشابور