شاخصه های بارز قوم آرمانی از منظر قرآن کریم

برتری جویی و دعوی افضلیت از ابتدای خلقت انسان با سرشت او عجین گشته و آدمی همواره به دنبال تثبیت قدرت و برتریخود بر دیگران است. در جوامع و اقوام مختلف نیز این امر به چشم می خورد و اقوام مختلف بر این امر دامن زده اند. در میانکتب آسمانی بالاخص قرآن کریم نیز به داستان اقوامی که به دنبال سروری و قدرت بوده اند پرداخته شده است و افضلیت برخیرا لااقل تا برهه ای از زمان تایید می کند. (بقره، 47) از ابتدای زندگی بشر هر قومی به نوبه خود زمام امور را به دست گرفته و دربرهه ای از زمان بر دیگران برتری یافته است، اما حفظ این شرایط منوط بر پایبندی به احکام و ویژگی هایی است که غالبا ایناقوام با نادیده گرفتن این مسائل خود را به اضمحلال و نابودی کشانده اند. در واقع این دست به دست شدن قدرت در میاناقوام فرصتی از جانب پروردگار است تا هر کدام در راه آنچه خداوند خواسته گام نهند و تبدیل به قوم آرمانی خداوند شوند.خداوند نیز در قرآن کریم بر این امر تصریح کرده است: و تلک الایام نداولها بین الناس و لیعلم الله الذین ءامنوا و یتخذ منکم شهدا (آل عمران، 140) روشن است که آدمی و آراء و نظرات او نمی تواند معیاری صحیح برای انتخاب و معرفی این قوم باشد. تنها خداوند است که از سر عدل و حکمت خود میتواند معیارهای این قوم را معرفی کند. آنچه که مسلم است در میاناین اقوام همه در افضلیت یکسان نیستند و دارای مراتب مختلفی هستند و این امر با تعابیر خداوند در قرآن کریم و شانیتپیامبران مبعوث شده برای هر کدام قابل اثبات است. با مراجعه به قرآن کریم در مییابیم که معیارهای قوم آرمانی و انتظارات ازآنان به طور مستقیم و غیر مستقیم در قرآن بیان شده و از صفات و افعال دیگر اقوام مذکور در قرآن و قرینه های مبتنی بر تایید ورد آنان میتوان به قوم آرمانی پی برد. ضرورت پرداختن به این مسئله از آنجا روشن می شود که هر قوم و امتی خود را قوم وامت ناجیه و برتر میداند و تنها راه سعادت و هدایت را پیروی از اعتقادات خویش معرفی می کند. و ما با انتخاب یکی از آنهاباید راه صواب برای پیمودن مسیر عبودیت را پیدا کنیم. مبنا و داور قرار دادن قرآن نیز از آنسو مهم است که قرآن سخن بشرنیست و از طرف خدایی بر بندگان عرضه شده که نیک بر ابعاد وجودی و نیازهای او واقف است. اساسا خداوند بدون بیانانتظارات و خواسته هایش هیچ قوم و امتی را سرزنش و توبیخ نمی کند. (اسراء، 16) و بر اساس آیه: و نزلنا علیک الکتاب تبینا لکل شى ء و هدى و رحمه و بشرى للمسلمین (نحل، 89) قرآن کریم، تبیان و بیانگر همه معارف ضروری و سودمند برای بشر و عهده دار بیان همه معارف و احکام هدایت گر و سعادت بخش است. یعنی هر چیزی که در تامین سیادت و سعادت انسانهانقش موثری دارد در این کتاب الهی بیان شده است. اگر کاری سبب فراهم ساختن سعادت بشر است، قرآن کریم بدان فرمانداده و چنانچه ارتکاب عملی مایه فرومایگی و شقاوت بشر میشود، پرهیز از آن به صورت دستوری بایسته در قرآن آمده است.(جوادی آملی، 1393).

کلیدواژه ها:

قوم ، قوم آرمانی ، قرآن کریم