ارزیابی میزان گامای طبیعی در مناطق مسکونی شهرهای یزد و رفسنجان در سال 1396

مقدمه: انسان در محیطی سرشار از پرتوهای مختلف زندگی می کند و این پرتو ها به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم بندی می شوند. پرتوهای ایکس که ساخته ی دست بشر می باشند، در پزشکی مورد استفاده قرار می گیرند، اما پرتو های محیطی اطراف زندگی انسان هم (پرتو های کیهانی) cosmic rays ، پرتوهای ناشی از پرتوهای کیهانی cosmogenic rays و پرتو های زمینیterrestrial rays . از عناصر موجود در بستر زمین، خاک، آب و نهایتا از درختان و حتی حیوانات و محصولات نباتی و حیوانی وارد زندگی بشر می شوند. اهمیت این پرتو ها زمانی است که در بعضی مناطق سطح آن ها بالاتر رفته و باعث آسیب هایی به بدن انسان می شود. پرتوهای یونیزانی که بیشتر در طبیعت یافت می شوند پرتو های گاما و پرتو های ساطع شده از مواد رادیو اکتیو هستند که باعث افزایش ریسک سرطان می شوند. لذا پژوهشگران این تحقیق مصمم شدند تا ضمن اندازه گیری مقدار گامای طبیعی در شهرهای یزد و رفسنجان، داده های حاصله را با مقادیر ارایه شده از سوی سازمان های مرتبط با موضوع تشعشع و همچنین گامای طبیعی در سایر شهرها و کشورهای دیگر، ریسک مرتبط با تشعشعات را مورد ارزیابی قرار داده و مردم را از خطرات آن ها آگاه سازند. روش کار: در این مطالعه توصیفی_مقطعی که برای اندازه گیری گامای محیطی در دو شهر رفسنجان و یزد انجام گرفت، مناطق مسکونی و پر رفت و آمد ارزیابی شدند. بدین منظور از دوزیمتر RDS_110 و دستگاه GPS(GARMIN eTrex10) استفاده شد. در این بررسی دوزیمتر مذکور در ارتفاع 1 متری از سطح زمین به مدت 15 دقیقه قرار گرفت و میانگین اعدادی که دوزیمتر نشان داد، محاسبه گردید و به همراه اطلاعات GPS یادداشت شد. داده های حاصله جهت تجزیه و تحلیل وارد نرم افزار SPSS ورژن 18 شد و با آمار استنباطی و همچنین تست آماری Anova مورد آنالیز قرار داده شد. نتایج: با توجه به نتایج حاصله در شهرهای یزد، و رفسنجان، میانگین دوز سالیانه در این دو شهر به ترتیب 0/78±0/411 و 0/87±0/2 میلی سیورت در سال بود. که از مقایسه این داده ها با میانگین حهانی آهنگ دوز، به این نتیجه می رسیم که میزان دریافت پرتوهای طبیعی در این دو شهر نسبت به میانگین جهانی آن وضعیت مطلوبی داشته و نیاز به هیچگونه تکنیک حفاظت پرتوی خاصی نمی باشد.نتیجه گیری: بنا بر داده های به دست آمده حاصل از این تحقیق، خوشبختانه در مناطق مسکونی شهرهای یزد و رفسنجان هیچ منطقه ای با میزان گامای طبیعی فراتر از حدود اعلام شده از سوی سازمان های مرتبط وجود نداشت و نیاز به اصلاح شیوه یا تکنیک حفاظت پرتوی خاصی نمی باشد.

کلیدواژه ها:

رفسنجان ، یزد ، گامای طبیعی ، مناطق مسکونی