جایگاه و منزلت دانش و آموزش از دیدگاه صادقین

تعلیم، یاد دادن و آموزش و تعلم، فراگیری دانش است. تعلیم تاباندن نور علم و دمیدن روح حیات بهکالبدی روح و خسته جامعه و تعلم رها شدن از گرداب نادانسته هاست. و اسلام در این حرکت از همهمکاتب پیشقدم تر و مصمم تر است، به طوری که آموزش و فراگیری دانش از محور یترین برنامه هایفردی و اجتماعی این مکتب الهی به شمار می رود. نخستین نغمه های آسمانی وحی در اسلام، بیانکننده ارزش قلم و آموزش علم و دانش است و آن را از جمله نعمتهای مهم خداوند در مورد انسانمعرفی می کند. اولین معلم این مکتب ذات باری تعالی و نخستین دانش آموزش نبی مکرم اسلام است. « اقْرأْ باسم ربک الذی خلق ... اقْرأْ و ربک الْأکرم الذی علم بالْقلم علم الْإنْسان ما لم یعلم »علق ؛ 1-5)؛ ای رسول بخوان بنام پروردگارت که تو را خلق کرد... بخوان و پروردگار تو که بهترین کریمان است.آن خدائی که به انسان علم نوشتن به قلم آموخت و به بشر آنچه را نمی دانست تعلیم داد. این آیاتخط مشی فرهنگی در جهان اسلام را از همان ابتدا ترسیم می نماید، خصوصاً این که بدانیم اسلام درسرزمینی طلوع کرد که تاریکی جهل همه جا را فراگرفته بود و تنها هفده نفر در آن سرزمین باسوادبوده اند[ 1] و حتی تمدنهای ایران و روم نیز اکثرت مردم را از آموزش محروم می نمودند.تاریخ اسلام تاریخى پر فراز و نشیب است. از جمله مهم ترین عوامل آن، تنگناها و چالش هایى است کهپیوسته حکم-رانان ظالم، جامعه را با آن روبه رو مى کردند. این معضلات که عموماً در حوزه ی دین وفرهنگ بودند، سبب مى شد تا پیشوایان اسلام با سلاحى متناسب با اوضاع حاکم، از سنگر دینمحافظت نمایند. به همین دلیل آن بزرگواران با در نظر داشتن شرایط و احاطه ی کامل به آن، رسالتسنگین راه برى جامعه ی مسلمانان را در بحرانى ترین شرایط به انجام مى رساندند. در این بین، راه بردامام باقر و امام صادق(ع)، تربیت شاگردان و نیروهاى مستعد و متعهد در گستره ی دین بود. این مقالهنگاهى اجمالى به این موضوع دارد.

کلیدواژه ها:

منبع رحمت ها و حکمت ها ، محور وحدت ، تولید علم ، مناظرات