بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد کمی و کیفی بذر ارقام شبدر

شبدر یکی از گیاهان علوفه ای مهم لگوم است که بعد از یونجه در ایران در سطحی حدود 100 هزار هکتار کشت می شود. براساس آمار وزارت جهاد کشاورزی در برنامه پنج ساله پنجم توسعه بایستی میزان مواد پروتینی از 11 گرم به 34 گرم برسد. همچنین براساس برنامه راهبردی گیاهان علوفه ای باید سطح زیر کشت شبدر ایرانی از 52 هزار هکتار به 85 هزار هکتار در سال 1393 برسد. مهمترین عامل موفقیت این برنامه ها تامین بذر کافی گیاهان علوفه ای از جمله شبدر است. به منظور بررسی تاثیر تاریخ کاشت بر خصوصیات کمی و کیفی بذر ارقام مختلف شبدر این پژوهش به صورت مزرعه ای در طی دو سال زراعی 1390-91 با استفاده از امکانات پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر کرج به صورت کرت های خرد شده شامل عامل اصلی تاریخ کاشت در سه سطح ( تاریخ کاشت متداول در 20 شهریور و تاریخ کاشت های تاخیری در 5 و 20 مهرماه) و عامل فرعی ژنوتیپ های شبدر در 10 سطح (شبدر ایرانی 7 رقم، شبدر برسیم یک رقم (تولیدی کرج)، شبدر قرمز یک رقم به نام نسیم و شبدر لاکی یک رقم به نام البرز1) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی(RBCD) با چهار تکرار در کرج اجرا شد. نتایج نشان داد که اثر تاریخ کاشت برای صفاتی مثل طول دمگل، وزن هزار دانه، شاخص براشت و صفات کیفی بذر در سطح احتمال یک درصد معنی دار است. همچنین نتایج نشان داد که اثر رقم برای کلیه صفات بالا در سطح احتمال یک درصد معنی دار می باشد. نتایج پژوهش نشان داد که از نظر عملکرد بذر و شاخص برداشت تاریخ کشت اول (20 شهریور) واز نظر وزن هزاردانه تاریخ کشت دوم(5مهر) برترین تیمار بودند. مقایسه میانگین ارقام نشان داد که شبدر لاکی رقم البرز1 با وزن هزار دانه 35 گرم و شاخص برداشت 4/5 بهترین رقم از بین ارقام مورد مطالعه است. نتایج صفات کیفی بذر نشان داد که تاریخ کشت اول (20 شهریور) با 86/4 درصد جوانه زنی و 38/3 سرعت جوانه زنی برترین تیمار است . مقایسه ارقام نشان داد که شبدر ایرانی دیرری رقم شماره 1 با92/2 درصد جوانه زنی و 43/8 سرعت جوانه زنی برترین رقم است.

کلیدواژه ها:

تاریخ کاشت ، شبدر ، صفات کیفی بذر ، عملکرد بذر ، گونه