تزیینات معماری اسلامی در دوره رازی از دیدگاه آجرکاری

کمال تزیینات آجر کاری،از لحاظ تکنیک وتنوع طرح درمعماری ایران بی شک دوره ی سلجوقی است.به طوری که پس ازسلجوقیان چنین تزییناتی درنهایا زیبایی ومهارت بی بدیل کمتریافت شده است.درباره ی انواع چیدمان های آجری دوره ی سلجوقی ورگ چین های شاخص آجرکاری این دوره وخصوصا چگونگی تداوم اینگونه تزیینات در دوره های بعدی اطلاعات بسیارناچیزی موجود است وهنوزآن طورکه درخور این هنرگران مایه است به آن پرداخته نشده است.بنابراین،ضروری است دراین زمینه با توجه به اهمیت آن در معماری ایران،تحقیق وتفحص بیشتری دراین زمینه صورت گیرد.هنر آجر کاری به عنوان پدیده ای برجسته در تاریخ معماری این سرزمین،دارای اصالت و پیشینه ای غنی است وباگونه های تصویری وتزیینی مختلف، حضور وهویتی دیرینه داشته است.دراین پژوهش از طریق مطالعات کتابخانه ای ومطالعات میدانی وبا روش توصیفی-تحلیلی، تزیینات آجرکاری عهدسلجوقی با هدف معرفی تزیینات،شناسایی انواع چیدمان،شناسایی رگ چین های شاخص و انواع تزیینات آجرکاری به کار رفته در بناهای مختلف،مورد مطالعه قرارگرفته است.علاوه بر آن ابتکاراتی مانند تلفیق آجر با کاشی ویا گچ وهمچنین کوفی بنایی نیز برای اولین باربرای توسط هنرمندان این دوره صورت گرفت؛تنوع تکنیک،تحولات وابداعات مختلف رخ داده دراین دوره درعرصه تزیینات آجرکاری،موجب شکل گیری تکنیک های متفاوت آجرکاری درآن عصر و دوره های بعد از آن شده و به مرور انواع جدید ازتزیینات معماری از لحاظ نقش،کارکردونحوه ی اجرادرمعماری اسلامی ایران برپایه تحولات رخ داده دراین دوره تکوین یافتند.نتایج حاصل نشان می دهد هنرآجرکاری تزیینی،چه در طرح و نقش،چه درترکیب مصالح تزیینی وچه در فرآیند نورپردازی تزیینی خود،متاثرازآثارگذشته ایرانی اسلامی ویا کلاسیک ایرانی وغربی بوده است

کلیدواژه ها:

معماری اسلامی ایران ، تزیینات معماری ، آجر کاری سلجوقی ، هنرآجر کاری