ارزیابی میزان انطباق شهری شهر اهواز با شاخص های ایرانی- اسلامی

در ابتدا که انسان آغاز به ساختن خانه نمود، معماری خانه متاثر از مجموعه نیازهای مادی و معنوی مردم و همرنگ و هماهنگ بودن به طبیعت و محیط به وجود آمد و در مقام مظهر هنر و خلاقیت مردمی در زمان های مختلف و پدیده ای که بخش مهمی از نبوغ فرهنگی و هنری هر دوره و جامعه ای را در بر می گیرد پدیدار گشت. پس از ورود اسلام به ایران دگرگونی های اساسی در تمام ابعاد زندگی ایرانیان رخ داد. آنها در برابر آیین جدید قرار گرفتند و با پذیرش آن نوعی امتزاج فکری، عقیدتی ونگرشی را در خود دیدند. این انقلاب فکری به سرعت به یک انقلاب عینی تبدیل شد. امتزاج اسلام با سنت ها و آیین ایرانیان نوعی فلسفه جدید به وجود آورد و این فلسفه خلی زود در همه ابعاد زندگی نقش آفرین شد و در برنامه ریزی ها، ساخت شهرها، روستاها، معیارهای ایرانی- اسلامی نمایان شد. در شروع قرن حاضر بر اثر تغییرات زیربنایی در ساختار اجتماعی، اقتصادی و با توجه به رشد شتابان ورود تولیدات صنعتی و روند صنعتی شدن و عدم آمادگی علمی و اجتماعی و فرهنگی مسیولین برای مقابله با این تحولات سریع، تغییرات و ناهنجاری های جبران ناپذیری در کالبد شهرهای سنتی به وجود آمد، که ادامه ی این روند با رشد شهر نشینی و هجوم جمعیت مهاجر به سمت شهرها ابعاد گسترده تری به خود گرفت، تا جایی که تخریب و نوسازی نشانه تجدد و گرایش به مدرنیته به عنوان یک ارزش محسوب گشت و در سطح وسیعی معماری های بومی ایران کمرنگ شد. شهرهای بزرگ همچون اهواز از نظر برنامه ریزی کالبدی نقاط حساسی می باشند. زیرا تغییرات در این شهرها نسبت به شهرهای کوچکتر سریعتر است و همچنین مهاجرت و تغییرات کاربری اراضی به سرعت ظاهر آنها را تغییر می دهند. برنامه ریزی کاربری زمین، معماری خانه ها و الگوی رشد کالبدی در این نقاط تحت تدثیر رشد غیر متمرکز و برون زا قرار گرفته و از توجه به معماری بوم آورد و الگوی کالبدی ارگانیکی فاصله گرفته اند. که این خود موجب مشکلات زیادی شده است. از جمله آن ها می توان به رعایت نکردن سرانه و استانداردها، درنظر نگرفن حقوق همسایگی، رسوخ نمودهای غیریب فرهنگی در مورفولوژی شهری اشاره کرد. در اکثر شهرهای ایران مخصوصا کلانشهرها، خلاء یک الگوی کالبدی مناسب احساس می شود که با نیازها، سطح فرهنگی- اجتماعی، و پایگاه دینی افراد این مکان ها سنخیت و همخوانی داشته باشد.

کلیدواژه ها:

شاخص های معماری ایرانی- اسلامی ، معماری اهواز ، انطباق معماری ایران با شاخص های معماری اسلامی ، معماری ایرانی ، معماری اسلامی