کنترل و گواهی بذر غلات

تولید دانه، بنیاد کشاورزی اولیه و تمدن های بعدی را تشکیل داد. زمانی که بشر کشت، برداشت و نگهداری بعضی از گیاهان علوفه ای را برای تأمین نیاز زمستانی آموخت،کوچ نشینی را رها کرده و اقامتگاه های دائمی را برای خود برگزید.کلیه تمدنهای مهم تاریخی بر اساس کشت غلات بوجود آمده اند. چون غلات غذای مردم را تشکیل می دادند و به راحتی قابل انبار کردن بودند. از قرائن و شواهد موجود چنین بر می آید که در سایه عنایت الهی فلات پر برکت ایرانیکی از مراکز اجتماعات اولیه غلات بوده و در هزاره چهارم پیش از میلاد در جنوب غربی این سرزمین یعنی ایلام وخوزستان و لرستان، پشتکوه و جبال بختیاری امروز مرکزیتی بوجود آمده و در هزاره سوم پ.م دشت غنی بین النهریننیز عهد تاریخی خود را همگام با پیشرفتهای اجتماعی و دیگر شئون زندگی آغاز کرده است و گندم را در سواحلرودخانه دجله و فرات کشت می کردند ] 7 [ . دسترسی به بذر ارقام اصلاح شده گیاهان زراعی ودارای کیفیت بالا در کنار ماشین آلات مدرن ،بهبود کودهای شیمیایی و روشهای مناسب مبارزه با آفات و علفهای هرز ، انقلابی را در 05 سالگذشته در کشاورزی بوجود آورده است. صنعت بذر با گسترش توان تولید، افزایش راندمان، سرعت تولید ارقام جدید وحفظ خلوص ژنتیکی این ارقام، نقش حیاتی در این انقلاب بر عهده داشت ] 2 [ . نیاز کشاورزان به بذر همه ساله افزایش مییابد و بذر سالم، اصیل و با کیفیت سنگ زیر بنای تولید و توسعه کشاورزی و عاملی تعیین کننده برای بهره وری مناسب ومطلوب از منابع تولید و نیل به امنیت غذایی و استقلال اقتصادی کشور می باشد. دستیابی کشاورزان به بذر سالم و با کیفیت باعث افزایش محصول خواهد شد. در این راستا به منظور قانونمند نمودن امر کنترل و گواهی بذر و نهال، قانون ثبت ارقام2832 به تصویب رسید و به وزارت /4/ گیاهی، کنترل و گواهی بذر و نهال توسط مجلس شورای اسلامی در تاریخ 22جهاد کشاورزی ابلاغ گردید ] 2 [ . مهمترین شاخص برای حفاظت یک رقم، حفظ خلوص ژنتیکی بذر تولید شده است. برای این منظور برنامه تکثیر بذر که در قالب طبقات مختلف بذری تعریف شده، اجرا می گردد . براساس ضوابط بذرایران در برنامه ی تکثیر بذر گندم و جو پنج طبقه بذری شامل بذر بهنژادگر یا پرورشی یک Breeder Seed ، بذر پرورشی دو و سه Pre- basic seed ، بذر مادری Basic Seed ، بذر گواهی شده Certified Seed تعریف شده است. در ضوابط مصوب اخیر برای تولید بذر جو طبقه بذری گواهی شده یک و دو تعریف شده اند . به منظور حفظ اصالت رقم، خلوص ژنتیکی و فیزیکی، قوه نامیه و سلامت نسلهای بذری استانداردهایی در هر کشور تدوین می گردد . این استانداردها دو مرحله حساس از تولید را شامل می شود: استانداردهای مزرعه ای و استانداردهای بذر پس از فرآوری ] 4 [. در این مقاله استانداردهای مزرعه ای و آزمایشگاهی توضیح داده خواهد شد.

کلیدواژه ها:

بذر ، خلوص ژنتیکی ، طبقات بذری ، خلوص فیزیکی